Gotowość przedszkolna: co to jest i jak ją sprawdzić?

Gotowość przedszkolna to zespół różnych umiejętności, dzięki którym dziecko może poradzić sobie w grupie bez pomocy rodziców i w pełni korzystać z przedszkolnych zajęć. Gotowość przedszkolna to także gotowość do uczestniczenia w zajęciach przedszkolnych, rozpatrywana zarówno pod kątem samodzielności, jak i pod względem rozwoju emocjonalnego oraz społecznego.

Kiedy dziecko jest gotowe na pójście do przedszkola?

Gotowość przedszkolna najczęściej dzieci osiągają w okolicach 3. roku życia, ale nie jest to regułą. Różnice rozwojowe względem rówieśników w tym wieku są nadal widoczne. Niektóre dzieci są gotowe na pójście do przedszkola wcześniej, inne później. Ważne jest, aby dostosować się do indywidualnego tempa rozwoju dziecka i nie forsować go do zmiany środowiska, jeśli nie jest na to gotowe.

Przedszkole jest zwykle przeznaczone dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat. W niektórych krajach, takich jak Polska, istnieje możliwość rozpoczęcia nauki w przedszkolu już od 2,5 roku życia. Niemniej jednak, przed wysłaniem dziecka do przedszkola, należy upewnić się, że jest ono gotowe na to doświadczenie.

Jak sprawdzić gotowość przedszkolną dziecka?

Przed podjęciem decyzji o uczęszczaniu dziecka do przedszkola warto ocenić jego gotowość. Można zrobić to samodzielnie, odpowiadając sobie na kilka pytań dotyczących rozwoju fizycznego, społecznego i emocjonalnego oraz samodzielności i rozwoju mowy.

Oto niektóre z nich:

• Czy dziecko potrafi samodzielnie jeść? Nie chodzi o eleganckie używanie noża i widelca, a raczej o podstawy. Innymi słowy ważne jest, aby malec potrafił obsługiwać łyżkę i nadziać kawałek kotlecika na widelec. Nie martw się, jeśli czasem pomoże sobie dłonią – to naturalne.
• Czy dziecko zgłasza potrzebę skorzystania z toalety i jest w tym zakresie samodzielne? Malec musi umieć zgłosić, że chce siku lub kupę – w wielu placówkach jest to jeden z warunków przyjęcia. Nie przejmuj się natomiast drobnymi wpadkami albo faktem, że dziecko nie potrafi jeszcze wytrzeć sobie pupy. Dziecko, które nie jest odpieluchowane nie zostanie przyjęte do przedszkola.
• Czy dziecko umie wyrażać swoje potrzeby? Niektóre trzylatki mówią bardzo dużo i szybko, u innych rozwój mowy przebiega nieco wolniej – to naturalne. W kontekście gotowości przedszkolnej ważne jest to, aby dziecko potrafiło sprecyzować swoje potrzeby lub dolegliwości, czyli powiedzieć: „Chce mi się pić”, „Jestem głodny”, „Boli mnie brzuszek”.
• Czy dziecko potrafi rozstać się z rodzicami? Dobrze byłoby, aby kandydat na przedszkolaka miał już jakieś doświadczenie w rozstawaniu się z rodzicami. Na przykład zostawał pod opieką babci lub niani albo uczestniczył w zajęciach dla maluchów. Jeśli tak było, łatwiej będzie mu zaakceptować fakt, że rodzice go zostawiają w przedszkolu i wrócą po kilku godzinach.
• Czy dziecko chce i potrafi bawić się z innymi dziećmi? Zabawa z rówieśnikami jest jednym z głównych celów i atrakcji pobytu w przedszk
• Czy dziecko posiada umiejętności społeczne? Przedszkole to miejsce, w którym dziecko będzie musiało nawiązywać kontakty z innymi dziećmi oraz nauczycielami. Dlatego ważne jest, aby maluch był w stanie radzić sobie w sytuacjach społecznych, potrafił dzielić się zabawkami, rozumiał zasady grzeczności oraz miał pewne umiejętności komunikacyjne.
• Czy dziecko jest gotowe do nauki? Przedszkole to także miejsce, w którym dziecko będzie nabywać nowych umiejętności i wiedzy. Dlatego ważne jest, aby maluch był gotowy na naukę, interesował się światem, lubił poznawać nowe rzeczy oraz miał chęć do współpracy.
• Czy stan zdrowia dziecka pozwala mu na uczęszczanie do przedszkola? Wreszcie, przed podjęciem decyzji o wysłaniu dziecka do przedszkola, warto upewnić się, że jest ono zdrowe i gotowe na kontakt z innymi dziećmi.

Ostatecznie, decyzja o tym, czy dziecko jest gotowe na przedszkole, powinna być podejmowana przez rodziców w oparciu o indywidualne potrzeby i sytuację dziecka. Ważne jest, aby rozmawiać z dzieckiem o przedszkolu i przygotować je na nowe doświadczenia, a także zasięgnąć porady nauczyciela lub pedagoga.

Jak pomóc dziecku w nabywaniu gotowości przedszkolnej?

Jeśli zauważysz, że twoje dziecko nie spełnia wszystkich kryteriów gotowości przedszkolnej, nie martw się. Możesz mu pomóc w nabywaniu niezbędnych umiejętności i przygotować go do zmiany środowiska. Oto kilka wskazówek, jak to zrobić :

1. Zachęcaj dziecko do samodzielności w codziennych czynnościach. Pozwól mu wybierać ubrania, zakładać buty, nakładać jedzenie na talerz, sprzątać zabawki. Chwal go za każdy sukces i nie krytykuj za niedoskonałości.
2. Ucz dziecko korzystania z toalety i dbania o higienę. Pokaż mu, jak myć ręce i zęby, jak używać papieru toaletowego i spłukiwać wodę. Przypominaj mu o tych czynnościach i sprawdzaj, czy je wykonuje.
3. Rozwijaj mowę dziecka poprzez rozmowy, czytanie książek, śpiewanie piosenek. Zadawaj mu pytania i słuchaj jego odpowiedzi. Poprawiaj jego błędy językowe i ucz nowych słów. Zachęcaj do opowiadania o swoich przeżyciach i uczuciach.
4. Pozwalaj dziecku na kontakt z innymi dziećmi. Zapraszaj kolegów i koleżanki do domu lub zabieraj malucha na plac zabaw. Obserwuj, jak się bawi i zachowuje w grupie. Ucz go zasad współpracy, dzielenia się i szacunku do innych.
5. Przygotuj dziecko do pójścia do przedszkola. Opowiadaj mu o tym, co tam będzie robiło, jakie będą zajęcia i zabawy. Pokaż mu zdjęcia lub filmy z przedszkola. Zabieraj je na spacery w okolicy placówki i pokazuj jej budynek. Poznaj nauczycielki i inne dzieci. Jeśli przedszkole organizuje dzień otwarty dla nowych kandydatów, skorzystaj z niego.

foto: canva