Coraz więcej młodych osób deklaruje niechęć do posiadania dzieci. Dlaczego nie chcą zakładać rodziny i jak sobie radzą z wszechobecną presją ze strony społeczeństwa?
Jak pokazują badania, coraz więcej młodych ludzi deklaruje, że nie chce mieć dzieci. Prowadzone przez demografów analizy wskazują, że trwający od kilkunastu lat spadek dzietności nie jest jeszcze procesem zakończonym i dotyczy w coraz większym stopniu kolejnych roczników młodzieży.
Z czego wynika niechęć do posiadania dzieci?
Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się m.in:
- zwiększone zainteresowanie zdobywaniem wykształcenia
- trudności na rynku pracy
- zbyt niską wysokość świadczeń socjalnych na rzecz rodziny
- trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym
- czynniki typowo psychologiczne – wygoda, brak odpowiedniego partnera, chęć spełniania marzeń, brak jakichkolwiek ograniczeń
Macierzyństwo jako wartość moralna
Podejście kobiet do pełnienia roli matki było różne na przestrzeni ostatnich kilkunastu, czy kilkudziesięciu lat.
Był czas, gdy kobiety stawiały macierzyństwo na pierwszym miejscu i był to ich naturalny cel. Był też okres, kiedy zauważyły, że bycie kobietą nie powinno kończyć się na macierzyństwie i podsycaniu żaru domowego ogniska. Kobiety zaczęły zabierać głos w wielu ważnych sprawach, bardziej zauważać siebie i swoje potrzeby, a także możliwości i świat, który znajduje się poza drzwiami ich domu. Nietrudno zauważyć, iż ta opcja bardzo spodobała się kobietom.
Niż demograficzny w Polsce
Polska od lat boryka się z problemem niżu demograficznego. Przyczyn tego zjawiska jest wiele i nie należy obwiniać za zaistniałą sytuację tylko i wyłącznie kobiet i ich podejścia do rodzenia dzieci. Każdy człowiek ma pełne prawo do tego, by kierować własnym życiem, jak chce i powinien to być jego świadomy wybór. Na pewno jest wiele aspektów, z powodu których współczesne kobiety odrzuciły macierzyństwo na rzecz kariery zawodowej, realizowania się na innych płaszczyznach, czy zwyczajnie mówiąc wygody.
Wszyscy mamy prawo do urzeczywistnienia swych pragnień, a więc podejmowania ról społecznych, w których chcemy się realizować, niezależnie od tego, czy są to role kulturowo przypisane mężczyznom, czy też kobietom. Ludzie samorealizujący się odznaczają się dużą niezależnością od wpływów kulturowych i środowiskowych, w związku z tym są predysponowani do przekraczania stereotypów płci.
- Liczne badania wykazały, że kobiety lepiej wykształcone są bardziej niechętne do pełnienia roli matki, niż kobiety wykształcone na niższym szczeblu.
- Kobiety dla których liczy się osiągnięcie wysokiej pozycji w życiu często robią to kosztem urodzenia dziecka.
- Kobiety, które mają dobrą pracę, na której im zależało nie zdecydują się tak łatwo na dziecko z obawy przed utratą tej pracy.
- Kobiety nie rodzą także dlatego, że stosują świadomie różne formy antykoncepcji, co uniemożliwia im zajście w ciążę.
- Wreszcie – kobiety nie decydują się na potomstwo, ponieważ nie mają odpowiednich partnerów, z którymi chciałyby być w ciąży.
Jak sobie radzą z presją?
„Nie chcę mieć dzieci” – to zdanie, które bardzo często budzi wśród wielu osób niedowierzanie. Zwłaszcza, gdy pada ono z ust kobiety. Prawie zawsze słyszą od one od mam, cioć, babć czy posiadających już dzieci sióstr lub przyjaciółek, że „kiedyś zmienią zdanie”. Kobiety bezdzietne z wyboru przez cały czas muszą mierzyć się z surową oceną społeczeństwa, które nie potrafi oddzielić „kobiet” od „macierzyństwa”.
Jak pokazują ostatnie badania przeprowadzone przez Australian Bureau of Statistics, w ciągu kilku następnych dekad, liczba par bez dzieci będzie wyprzedzać liczbę par z dziećmi. Oznacza to, że coraz więcej kobiet i mężczyzn w ogóle nie będzie chciało mieć dzieci.
Psychoterapeutka Zoe Krupka twierdzi, że kobieta, która świadomie podejmuje decyzję o tym, że nie chce być matką, jest często niesłusznie określana jako samolubna, płytka i niedojrzała.
„To nie znaczy, że nie chce być współrodzicem lub przybranym rodzicem lub pomagać swoim przyjaciołom, którzy mają dzieci lub być ich ciocią, ale podjęła świadomą decyzję, że sama nie chce mieć dzieci i jest to decyzja, która nie jest oparta ani na niepłodności, ani na przypadku ani na żadnych innych okolicznościach, które są poza jej kontrolą” – wyjaśnia Krupka.
Badania pokazują, że powody, dla których kobiety decydują się nie mieć dzieci, są wieloaspektowe i złożone. Kobiety, które decydują się nie mieć dzieci robią to m.in. z obawy przed utratą niezależności.
Kiedy zostajemy rodzicami, musimy zrezygnować z pewnych rzeczy a nasze życie, czy tego chcemy czy nie, bardzo się zmienia.
Wiele par prowadzących bardzo aktywny i niezależny tryb życia obawia się, że posiadanie dziecka sprawi, że nie będą mogły podróżować, poznawać świata i spełniać swoich marzeń. Podejmując decyzję o nie posiadaniu dzieci, robią to świadomie i są z tego powodu szczęśliwi. Ich radości zwykle jednak nie podziela społeczeństwo, które wywiera na nie presję.
Niezależnie od przyczyny, badania pokazują, że większość kobiet, które wybierają życie bez dzieci, jest pewna swojej decyzji.
„Istnieje ten rodzaj kulturowego ideału, który [jako kobieta] powinnaś chcieć pielęgnować i o niego dbać” – mówi dr Krupka.
„Więc kiedy mówisz: „Nie chcę tego robić”, to tak, jakbyś nie była prawdziwą kobietą” – dodaje.
Wiele kobiet skarży się, że kiedy mówi bliskim, że nie chce mieć dzieci, zapada głucha cisza. Nie wszyscy są bowiem w stanie zrozumieć, że kobieta może nie pragnąć posiadania potomstwa. Ich zdaniem najlepszą rzeczą w byciu bezdzietnym jest to, że „nie muszą myśleć o nikim innym w kategoriach wyborów, których dokonują, a ich życie jest o wiele bardziej spontaniczne”.
Bez względu na to czy decydujemy się na posiadanie dzieci czy nie, bądźmy szczęśliwi i żyjmy z zgodzie ze sobą, nie starając się przy tym zadowolić czyjegoś ego.
autor: Anna Borkowska
foto: canva.com
