Co to jest rodzicielstwo wolnego wybiegu?
Termin rodzicielstwo wolnego wybiegu (ang. free-range parenting) został spopularyzowany przez amerykańską dziennikarkę Lenore Skenazy, która w 2008 roku opublikowała artykuł, w którym opisała, jak pozwoliła swojemu 9-letniemu synowi samotnie wrócić metrem do domu z centrum Nowego Jorku. Artykuł wywołał burzę w mediach i społeczeństwie, a Skenazy była zarówno chwalona, jak i krytykowana za swoją decyzję. W odpowiedzi na to Skenazy napisała książkę “Free-Range Kids: How to Raise Safe, Self-Reliant Children (Without Going Nuts with Worry)” i założyła stronę internetową o tej samej nazwie, na której promuje ideę rodzicielstwa wolnego wybiegu.
Rodzicielstwo wolnego wybiegu polega na dawaniu dzieciom większej swobody i odpowiedzialności za swoje działania, zachęcaniu ich do samodzielnego poruszania się po otoczeniu, nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów i radzenia sobie z trudnościami. Rodzice wolnego wybiegu nie są niezaangażowani ani pobłażliwi, ale uważają, że dzieci potrzebują czasu i przestrzeni, aby rozwijać swoje umiejętności, kreatywność, ciekawość i odporność. Rodzice wolnego wybiegu nie zaniedbują ani nie narażają swoich dzieci na niebezpieczeństwo, ale starają się oceniać realne ryzyko i korzyści związane z różnymi sytuacjami i aktywnościami. Rodzice wolnego wybiegu nie rezygnują z nadzoru ani wsparcia dla swoich dzieci, ale dostosowują je do wieku, dojrzałości i potrzeb dziecka.
Jakie są zalety i wady rodzicielstwa wolnego wybiegu?
Rodzicielstwo wolnego wybiegu ma wiele zwolenników i przeciwników, którzy przedstawiają różne argumenty na jego poparcie lub odrzucenie. Niektóre z zalet i wad tego stylu wychowania to:
- Zalety:
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej niezależne, pewne siebie, zdolne do samodzielnego myślenia i działania, a także do współpracy i komunikacji z innymi ludźmi.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej aktywne fizycznie, zdrowe, szczęśliwe i zadowolone z życia, ponieważ mają więcej okazji do zabawy, ruchu, przygody i odkrywania świata.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej kreatywne, ciekawe, elastyczne i odporne, ponieważ mają więcej możliwości do eksperymentowania, uczenia się, popełniania błędów i radzenia sobie z wyzwaniami.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej bezpieczne, ponieważ mają więcej wiedzy, umiejętności i świadomości, jak unikać lub radzić sobie z zagrożeniami, takimi jak nieznajomi, ruch uliczny, konflikty, itp.
- Wady:
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej narażone na niebezpieczeństwo, ponieważ mogą napotkać na sytuacje, z którymi nie są w stanie sobie poradzić, takie jak przemoc, przestępczość, wypadki, narkotyki, itp.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej zaniedbane, ponieważ mogą nie otrzymywać wystarczającej opieki, uwagi, wsparcia i kierownictwa ze strony rodziców, którzy mogą być nieświadomi lub obojętni na ich potrzeby, problemy i emocje.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej izolowane, ponieważ mogą nie mieć dostępu do odpowiednich zasobów, usług, edukacji i rozwoju, które są niezbędne dla ich dobrostanu i przyszłości.
- Dzieci wolnego wybiegu są bardziej krytykowane, ponieważ mogą być postrzegane jako niegrzeczne, nieposłuszne, nieodpowiedzialne lub nieprzystosowane przez społeczeństwo, które ma inne normy i oczekiwania dotyczące dzieci i rodziców.
Jak znaleźć złoty środek między nadopiekuńczością a zaniedbaniem?
Rodzicielstwo wolnego wybiegu nie jest jedynym ani najlepszym sposobem na wychowanie dziecka. Każdy rodzic ma prawo i obowiązek wybrać styl wychowania, który uważa za najbardziej odpowiedni i korzystny dla swojego dziecka i rodziny. Nie ma jednej uniwersalnej recepty na to, jak być dobrym rodzicem, ponieważ każde dziecko i każda sytuacja jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Jednak istnieją pewne zasady i wskazówki, które mogą pomóc w znalezieniu złotego środka między nadopiekuńczością a zaniedbaniem, takie jak:
- Poznaj swoje dziecko – zwracaj uwagę na jego osobowość, temperament, zainteresowania, zdolności, potrzeby i emocje. Staraj się zrozumieć, co go motywuje, cieszy, smuci, denerwuje, przeraża, itp. Bądź ciekawy i otwarty na to, co dziecko ma do powiedzenia, pokaż mu, że go słuchasz, szanujesz i kochasz.
- Poznaj swoje otoczenie – zorientuj się, jakie są możliwości, zasoby, usługi, szkoły, kluby, parki, itp. w twojej okolicy. Sprawdź, jakie są zagrożenia, ryzyka, problemy, itp. związane z twoim miejscem zamieszkania. Znajdź ludzi, którzy mogą ci pomóc, doradzić, wesprzeć, itp. w sprawach związanych z wychowaniem dziecka.
- Zadbaj o równowagę między wolnością a granicami – czwartym krokiem jest znalezienie i utrzymanie równowagi między dawaniem dziecku wolności a stawianiem mu granic. Nie daj się skusić na skrajności, ani nie bądź zbyt pobłażliwy, ani zbyt restrykcyjny. Staraj się dostosować poziom wolności i granic do wieku, dojrzałości i potrzeb dziecka. Daj dziecku możliwość wyboru, ale też określ konsekwencje. Pozwól dziecku na ryzyko, ale też zapewnij mu bezpieczeństwo. Ucz dziecka szacunku dla siebie i innych, ale też akceptuj jego indywidualność.
- Znajdź inspirację i wsparcie – czwartym krokiem jest znalezienie i korzystanie z inspiracji i wsparcia, które mogą ci pomóc w byciu dobrym rodzicem. Nie musisz być sam w swoich dylematach, wątpliwościach i problemach. Możesz szukać i czerpać z różnych źródeł, takich jak:
- Inni rodzice – możesz nawiązywać i utrzymywać kontakty z innymi rodzicami, którzy mają podobne lub różne doświadczenia, poglądy i style wychowania. Możesz wymieniać się z nimi opiniami, radami, pomysłami, emocjami, itp. Możesz też obserwować i uczyć się od nich, jak radzą sobie z różnymi sytuacjami i jak wpływają na swoje dzieci. Możesz szukać i dołączać do różnych grup, forów, klubów, itp. dla rodziców, zarówno online, jak i offline.
- Eksperci – możesz korzystać z wiedzy i doświadczenia ekspertów, którzy zajmują się tematyką rodzicielstwa, wychowania, rozwoju dziecka, itp. Możesz czytać, słuchać lub oglądać ich publikacje, wykłady, podcasty, filmy, itp. Możesz też uczestniczyć w ich warsztatach, szkoleniach, konsultacjach, itp. Możesz też zadawać im pytania, prosić o poradę, pomoc, itp. Możesz szukać i korzystać z różnych źródeł, takich jak książki, artykuły, strony internetowe, itp. na temat rodzicielstwa.
- Przykłady – możesz inspirować się i naśladować przykłady, które uważasz za godne naśladowania i korzystne dla twojego dziecka. Możesz czerpać z własnych doświadczeń, jak byłeś wychowywany przez swoich rodziców lub opiekunów, i co ci się podobało lub nie podobało. Możesz też czerpać z doświadczeń innych ludzi, którzy są dla ciebie autorytetami, wzorami, mentorami, itp. w różnych dziedzinach życia. Możesz też czerpać z fikcyjnych postaci, które przedstawiają interesujące i pouczające historie o rodzicielstwie, np. z filmów, seriali, książek, itp.
