Nawyk obgryzania paznokci nazywany jest onychofagią. Jest to notoryczne gryzienie paznokci, zwykle związane ze stresem, głodem lub nudą. Najczęściej obgryzanie dotyczy wszystkich palców i jest to nawyk przypisywany zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Paznokcie obgryza podobno około 30% w wieku 7-10 lat i aż 45% nastolatków. Tak wysokie statystyki potwierdzają, że to problem dość powszechny.
Obgryzanie paznokci – przyczyny
Jeśli twoje dziecko obgryza paznokcie, zanim zaczniesz z tym walczyć, musisz poznać przyczynę. Wyeliminowanie czynnika wyzwalającego nawyk jest tu najważniejsze. A powodów obgryzania paznokci jest dużo.
- Próba pocieszenia, dodania sobie otuchy – dzieci obgryzają paznokcie, gdy czują się niepewnie lub są smutne.
- Nuda – brak zajęcia dla rączek to powód, dla którego w ostateczności palce lądują w buzi. Dzieci najczęściej obgryzają paznokcie, siedząc przed telewizorem lub przyglądając się zabawie.
- Stres i lęk – znalezienie się w stresującej sytuacji często sprawia, że dzieci wkładają palce do buzi. To taka forma odreagowania i próba uspokojenia emocji. Czym najczęściej stresują się dzieci? Zwykle są to takie sytuacje jak: kłótnia rodziców, utrata kogoś bliskiego, przeprowadzka, zmiana przedszkola lub szkoły, dokuczanie przez kolegów, presja w szkole, lęk przed karą.
- Pasożyty – obgryzanie paznokci może być jednym z objawów występowania pasożytów u dziecka np. owsicy.
- Genetyka – geny bardzo silnie dochodzą do głosu w tej kwestii. Jeśli jako dziecko miałaś problem z obgryzaniem paznokci, jest duże prawdopodobieństwo, że twoje dziecko też będzie miało ten nawyk.
- Naśladowanie innych – obgryzaniem paznokci można się „zarazić” tzn. dziecko często naśladuje zachowania dorosłych, bo mu imponują. Spędzając czas z rodzeństwem lub kolegami, którzy obgryzają paznokcie, też może wpaść w ten sam nałóg.
Obgryzanie paznokci – konsekwencje
Obgryzanie paznokci poza zniszczonymi i zdeformowanymi płytkami paznokciowymi może mieć również inne konsekwencje, szkodliwe dla zdrowia dziecka. Może tu wystąpić np. pogorszenie stanu psychicznego dziecka, jeśli nasza pociecha zdaje sobie sprawę z nałogu i jego nieakceptowania przez otoczenie. Dzieci z tego powodu mogą czuć się gorsze i napiętnowane, a dodatkową frustracją jest dla nich trudność w przezwyciężeniu nawyku. Obgryzanie paznokci może zniekształcać opuszki palców i pozostawić po sobie pamiątkę na całe życie. Dużym zagrożeniem jest również skupisko bakterii, jakie znajdują się w obrębie paznokci. Dzieci bywają nosicielami enterobakterii. Bakterie przenoszą np. do jamy ustnej wywołując stany zapalne dziąseł, opryszczkę. Obgryzanie paznokci sprzyja również zarażaniu pasożytami, a uszkodzony naskórek w obrębie paznokci może zwiększać ryzyko zakażeń bakteryjnych i grzybiczych tych okolic. Trzeba również wspomnieć o szkodliwości wielu innych substancji, które dostają się do jamy ustnej razem z palcami. Na dłoniach, które w ciągu dnia bezpośrednio stykają się z ogromną ilością zanieczyszczonych przedmiotów, jest wiele toksyn, które mogą mieć wpływ na zdrowie dziecka.
Obgryzanie paznokci – czy z tego się wyrasta?
Sam nawyk nigdy nie ustanie, jeśli nie zostaną wyeliminowane czynniki, które go wywołały. Wokół nas jest przecież mnóstwo dorosłych osób, które nadal przegrywają walkę z nałogiem. Wiele zależy od rodzica, który im szybciej rozpozna problem i zareaguje, daje swojemu dziecku szansę na pozbycie się nałogu obgryzania paznokci. U starszych dzieci, które są świadome nawyku, musi dojść również samokontrola i chęć wyleczenia. Dopiero wtedy leczenie może okazać się skuteczne.
Jak oduczyć obgryzania paznokci?
Istnieje kilka sposobów odzwyczajenia dziecka od obgryzania paznokci i najważniejsze jest dobranie takiej metody, która podziała na naszą pociechę. Oto najpopularniejsze sposoby, jak oduczyć obgryzania paznokci.
Rozmowa i wsparcie
Jeśli znasz przyczynę tego nawyku, staraj się ją wyeliminować z życia dziecka. Porozmawiaj o jego lękach, stresujących momentach, wzmocnij jego poczucie wartości. Nie zostawiaj swojej pociechy samej ze swoimi „małymi-dużymi” problemami, bądź dla niego wsparciem, wspólnie szukajcie rozwiązań. Gdy tylko widzisz, że dziecko wkłada palce do ust, odwracaj jego uwagę i rozmawiaj o tym, co czuje.
Świadomość
Dziecko powinno wiedzieć, że obgryzanie paznokci nie jest dobre dla jego zdrowia. Łatwiej jest zerwać z nałogiem, jeśli wiemy, że jest on bardzo szkodliwy. Opowiedz o przenoszonych bakteriach i wywoływanych zakażeniach. Jeśli dziecko jest starsze, pokaż mu np. w internecie zdjęcia zdeformowanych obgryzaniem paznokci.
Nagroda
Małe dzieci chętnie podejmują się czynności, które są nagradzane. Ustal ze swoim dzieckiem cel i pozwól mu do niego dążyć, by otrzymał wymarzoną nagrodę. Na początku mogą to być małe sukcesy np. 3 dni bez obgryzania, z czasem można to wydłużyć, zwiększając jednocześnie atrakcyjność nagrody.
Przeszkoda
W aptece są do kupienia płyny, którymi pokrywa się płytkę paznokcia. Mają one okropny smak (gorzki i szczypiący, ale nie są toksyczne) i każde włożenie palców do buzi powoduje natychmiastowe zniechęcenie. Innym sposobem, będącym przeszkodą w obgryzaniu jest naklejanie plasterków na palce. Zakrywając nimi paznokcie, chronimy je przed gryzieniem. W bardzo poważnych przypadkach, gdy obgryzanie paznokci wiąże się również z rozległymi ranami na wokół nich, można zastosować bawełniane rękawiczki, które całkowicie zablokują dostęp do skóry dłoni.
Manicure
Jeśli twoja córka nagminnie obgryza paznokcie, zrób jej manicure. Pomaluj jej paznokcie lakierem dla dzieci, zrób ładne wzorki i komplementuj wygląd paluszków. Pozwól córce chwalić się swoimi pięknymi paznokciami i tłumacz, że ładne paznokcie dodają jej uroku, a obgryzione do niej nie pasują.
Walka z nudą
Bardzo często dzieci obgryzają paznokcie w momencie, gdy nie mają co z robić z rękami. Z tego powodu staraj się nie dopuszczać, by dziecko np. oglądało telewizję czy słuchało czegoś bez zajęcia czymś rąk. Można zakupić dowolnego rodzaju odstresowywacz np. piłkę sensoryczną (miękką, z kolcami), tzw. fidget z przyciskami lub zabawkę do ugniatania (tzw. squishy) i dawać je do zabawy podczas biernej rozrywki.
Leczenie farmakologiczne
W najcięższych przypadkach nawyku obgryzania paznokci, gdy każda inna metoda zawodzi, a za nałogiem stoją poważne zaburzenia – jedyną skuteczną pomocą są środki farmakologiczne m. in. leki antydepresyjne i przeciwpsychotyczne.
Zobacz jeszcze:
Autor: Ania
foto: pixabay.com
