Rola witaminy D3 w organizmie dziecka
Największe znaczenie dla organizmu człowieka mają dwie postaci witaminy D [1]:
- Witamina D3 (cholekalcyferol) – występuje w pokarmach zwierzęcych, jest syntetyzowana przez skórę pod wpływem słońca.
- Witamina D2 (ergokalcyferol) – obecna w drożdżach i grzybach.
Ich rolę widać w wielu procesach fizjologicznych, przy czym właściwości witaminy D3 w organizmie dzieci dotyczą m.in.:
- udziału w prawidłowym rozwoju mocnego szkieletu [2];
- poprawy pracy układu odpornościowego, w tym zmniejszania częstości infekcji dróg oddechowych i zaostrzenia ataków astmy [3, 4];
- uczestniczenia we wchłanianiu wapnia z jelit i stymulowania jego odkładanie się w kościach [2];
- utrzymania prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie [2];
- korzystnego wpływu na kontrolę cukrzycy i poprawę funkcjonowania trzustki [3];
- zachowania zdrowych kości i zębów [1];
- zwiększenia wytrzymałości mięśni [3].
Witamina D a krzywica – jaki jest ich związek?
Niedostateczne spożycie witaminy D przez dzieci może w skrajnych przypadkach prowadzić do krzywicy, w której dochodzi do upośledzenia wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego [2]. Niedobór witaminy D w organizmie sprawia, że wchłanianie wapnia zawartego w diecie spada z 30-40% do 10-15%. Następuje zwiększone wydzielanie parathormonu, który mobilizuje wapń zawarty w kościach. W konsekwencji kości tracą ten cenny składnik odżywczy, zmniejszają swoją masę, stają się miękkie [2]. Są podatne na odkształcenia i grozi im większe ryzyko złamań [5].
Dynamiczny wzrost w okresie niemowlęcym i u małych dzieci, a przy tym niedobory witaminy D, sprzyjają zachorowaniu na krzywicę [2]. Charakterystycznymi objawami choroby są [5]:
- powiększenie czaszki, stawów łączących kości długie oraz kostnych przyczepów żeber;
- skrzywienie kręgosłupa i kości udowych;
- osłabienie mięśni.
Diagnozę potwierdza się badaniami laboratoryjnymi [2].
Konsekwencje niedoboru witaminy D3 w okresie wzmożonego wzrostu
Zbyt małe ilości witaminy D w organizmie prowadzą u niemowląt i małych dzieci do krzywicy [2]. Osłabia się układ kostny oraz mięśnie. Niska podaż witaminy D w okresie dzieciństwa zwiększa również ryzyko otyłości, może mieć związek z występowaniem nadciśnienia, hiperglikemią i podwyższonym stężeniem cholesterolu [3] Niedobór witaminy D3 u dzieci może również prowadzić do wystąpienia chorób autoimmunologicznych, powodować osłabienie szkliwa zębów, zmiany skórne lub obniżenie odporności. Zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych [4].
Zapotrzebowanie dzieci na witaminę D – normy
Najnowsze wytyczne podają, że noworodki, niemowlęta, dzieci i młodzież powinny przyjmować profilaktycznie witaminę D3 w zależności od wieku, w dawce: [6]:
- 0-6 miesięcy: 400 IU;
- 6–12 miesięcy: 400–600 IU;
- 1-3 lat: 600 IU;
- 4-10 lat: 600–1 000 IU;
- 11-18 lat: 1 000–2 000 IU.
Należy pamiętać, że witamina D jest ważna również dla rozwijającego się w łonie matki płodu. Metabolit witaminy D jest transportowany przez łożysko od matki do płodu. Niedobory witaminy D3 w okresie ciąży wiążą się z niedostatecznymi zasobami witaminy D u noworodka [7]. Zgodnie z zaleceniami pediatrów, aby zapobiec krzywicy u dzieci w okresie intensywnego wzrostu, należy podawać witaminę D3 w kroplach od pierwszych dni życia dziecka aż do czasu, gdy zacznie zjadać wystarczającą ilość mleka modyfikowanego [2].
Źródłem witaminy D3 jest również słońce. Pod wpływem promieniowania słonecznego zachodzi jej synteza w skórze. Można ją także dostarczyć wraz z pożywieniem [2], szczególnie bogate w jej zawartość są tłuste ryby i jaja oraz mleko i jego przetwory. Niestety zbyt mała ekspozycja skóry na słońce, stosowanie kremów z filtrem, mało zróżnicowana dieta oraz fakt, że wiele maluchów zalicza się do grupy niejadków, skutkują powszechnym niedoborem witaminy D u dzieci. Dlatego też w okresie wzmożonego wzrostu może okazać się konieczna suplementacja witaminy D3.
Na zlecenie Juvit.
Bibliografia:
[1] Grafka A. i in., Rola witaminy D w organizmie, Diagnostyka Laboratoryjna 2019; 55(1): 55-60.
[2] Książyk J. i in., Witaminy w diecie dziecka, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52608,witaminy-w-diecie-dziecka (dostęp: 05.09.2023)).
[3] Marklowska-Dzierżak M., Największy niedobór witaminy D jest w populacji nastolatków, 2017 (witryna internetowa: https://pulsmedycyny.pl/najwiekszy-niedobor-witaminy-d-jest-w-populacji-nastolatkow-897146 (dostęp: 05.09.2023)).
[4] Sarnecki J., Witamina D zapobiega infekcjom dróg oddechowych, 2015 (witryna internetowa: https://www.standardy.pl/newsy/id/24 (dostęp: 05.09.2023)).
[5] Wagner C.L. i in., Prewencja krzywicy i niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży, Pediatria po Dyplomie 2009, Vol. 13 Nr 3, 13-27.
[6] Płudowski, P. i in.; Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695.
[7] Czech-Kowalska J., Suplementacja witaminą D u dzieci – wskazówki praktyczne, 2018 (witryna internetowa: https://forumpediatrii.pl/artykul/suplementacja-witamina-d-u-dzieci-wskazowki-praktyczne (dostęp: 05.09.2023)).
art. sponsorowany
