Położenie łożyska – konsekwencje niewłaściwego umiejscowienia

Położenie łożyska może mieć decydujące znaczenie dla przebiegu ciąży. Dlaczego jest ono takie ważne?

Jakie funkcje pełni łożysko?

Łożysko to niezwykle ważny narząd, który rozwija się w macicy podczas ciąży. Struktura ta łączy matkę i dziecko, dostarczając rozwijającemu się płodowi tlenu i składników odżywczych oraz usuwając produkty odpadowe z krwi dziecka. 

Inne funkcje łożyska obejmują: 

• to naturalna bariera immunologiczna
• produkuje hormony, które są niezbędne do utrzymania ciąży
• stanowi niejako osłonę mechaniczną zarodka
• następuje w nim wymiana gazowa oraz usuwanie mocznika z płodu

Położenie łożyska

Łożysko (łac. placenta) tworzy się już w pierwszym miesiącu ciąży i jest całkowicie ukształtowane w czwartym miesiącu ciąży. Jak położone jest łożysko? Narząd ten jest zwykle przymocowany do górnej, bocznej, przedniej lub tylnej części macicy. W rzadkich przypadkach, łożysko może przyczepić się do dolnej części macicy. Kiedy tak się dzieje, nazywa się to łożyskiem przodującym. Sposób ułożenia łożyska jest niezwykle ważny, ponieważ to od niego w dużej mierze zależy czy kobieta będzie mogła urodzić w sposób naturalny czy konieczne będzie cesarskie cięcie.

Co wpływa na zdrowie łożyska i jego położenie?

Na zdrowie łożyska podczas ciąży mogą wpływać różne czynniki, takie jak: 

• Wiek matki. Niektóre problemy dotyczące łożyska występują częściej u starszych kobiet, zwłaszcza u tych po 40. roku życia.
• Wyciek wód przed porodem. W czasie ciąży dziecko jest otoczone i amortyzowane przez wypełnioną płynem błonę zwaną woreczkiem owodniowym. Jeśli worek wycieknie lub pęknie przed porodem, zwiększa się ryzyko wystąpienia pewnych problemów łożyskowych.
• Wysokie ciśnienie krwi. Wysokie ciśnienie krwi może negatywnie wpływać na łożysko.
• Ciąża bliźniacza lub inna ciąża mnoga. Jeśli jesteś w ciąży z więcej niż jednym dzieckiem, możesz być bardziej narażona na pewne problemy z łożyskiem.
• Zaburzenia krzepnięcia krwi. Każdy stan, który albo upośledza zdolność krwi do krzepnięcia, albo zwiększa jej prawdopodobieństwo krzepnięcia, zwiększa ryzyko pewnych problemów łożyskowych.
• Przebyta operacja macicy. Jeśli miałaś operację macicy, taką jak cesarskie cięcie lub operacja usunięcia mięśniaków, istnieje zwiększone ryzyko pewnych problemów łożyskowych.
• Wcześniejsze problemy z łożyskiem. Jeśli miałaś problemy z łożyskiem podczas poprzedniej ciąży, możesz mieć większe ryzyko ponownego wystąpienia takich problemów.
• Stosowanie szkodliwych substancji. Niektóre problemy z łożyskiem częściej występują u kobiet, które palą papierosy, piją alkohol lub zażywają kokainę podczas ciąży.
• Uraz brzucha. Uraz brzucha – taki jak upadek, wypadek samochodowy lub inny rodzaj urazu – zwiększa ryzyko zmiany położenia łożyska i przedwczesnego oddzielenia się łożyska od macicy (pęknięcie łożyska).

Jakie są najczęstsze problemy z łożyskiem – konsekwencje złego położenia

Możliwe problemy z łożyskiem w czasie ciąży obejmują m.in. przedwczesne odklejenie łożyska i łożysko zatrzymane. Warunki te mogą powodować potencjalnie ciężkie krwawienie z pochwy. 

Oto, co musisz wiedzieć o konkretnych problemach z łożyskiem:

1. Przedwczesne odklejenie łożyska. Jeśli łożysko odrywa się przed porodem od wewnętrznej ściany macicy – częściowo lub całkowicie – rozwija się stan zwany przerwaniem łożyska. Może to pozbawić dziecko tlenu i składników odżywczych i spowodować ciężkie krwawienie. Przerwanie łożyska może doprowadzić do sytuacji awaryjnej wymagającej wcześniejszego porodu.
2. Placenta previa – łożysko przodujące. Ten stan występuje, gdy łożysko częściowo lub całkowicie pokrywa szyjkę macicy – ujście macicy. Placenta previa występuje częściej na wczesnym etapie ciąży i może ustąpić wraz ze wzrostem macicy. Łożysko previa może powodować ciężkie krwawienie z pochwy podczas ciąży lub porodu. Postępowanie w przypadku tego stanu zależy od ilości krwawienia, tego, czy krwawienie ustało, jak daleko zajdzie ciąża, pozycji łożyska oraz zdrowia twojego i twojego dziecka. 
3. Placenta accreta – łożysko przyrośnięte. Zazwyczaj łożysko odrywa się od ściany macicy po porodzie. W przypadku łożyska akreta, część lub całość łożyska pozostaje mocno przymocowana do macicy. Ten stan występuje, gdy naczynia krwionośne i inne części łożyska rosną zbyt głęboko w ścianie macicy. Może to spowodować poważną utratę krwi podczas porodu. W agresywnych przypadkach łożysko atakuje mięśnie macicy lub rośnie przez ścianę macicy. W takich sytuacjach konieczne jest cesarskie cięcie, a następnie usunięcie macicy.
4. Zatrzymane łożysko. Jeśli łożysko nie zostanie urodzone w ciągu 30 minut po porodzie, jest to znane jako łożysko zatrzymane. Zatrzymane łożysko może wystąpić, gdy łożysko zostaje uwięzione za częściowo zamkniętą szyjką macicy lub gdy łożysko jest nadal przymocowane do ściany macicy. Nieleczone zatrzymane łożysko może powodować ciężką infekcję lub zagrażającą życiu utratę krwi.
5. Przedwczesne starzenie się łożyska – to stan, w którym dochodzi do zarastania naczyń łożyskowych. W kosmkach odkłada się wapń, a łożysko z czasem ulega zwłóknieniu i stłuszczeniu. W wyniku tego działania dochodzi do upośledzenia wydolności funkcjonalnej łożyska. Rozwijający się w macicy płód otrzymuje mniej tlenu i składników odżywczych, a jego prawidłowy rozwój zostaje zaburzony. Bardzo często powodem takiego stanu rzeczy jest nadużywanie przez ciężarną alkoholu i palenie papierosów.

Jakie są oznaki lub objawy problemów łożyskowych?

Skonsultuj się z lekarzem podczas ciąży, jeśli masz:

• Krwawienie z pochwy
• Ból brzucha
• Ból pleców
• Skurcze macicy

Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko problemów łożyskowych?

Większości problemów łożyskowych nie można bezpośrednio zapobiec. Nie mamy też wpływu na położenie łożyska. Możesz jednak podjąć pewne kroki w celu promowania zdrowej ciąży. 

W tym celu: 

• Odwiedzaj lekarza regularnie przez całą ciążę.
• Współpracuj ze swoim ginekologiem, aby zarządzać wszelkimi warunkami zdrowotnymi, takimi jak np. wysokie ciśnienie krwi.
• Nie pal papierosów ani nie zażywaj narkotyków.
• Dbaj o siebie – spaceruj, ćwicz i przejdź na zdrową dietę.

W jaki sposób dostarczane jest łożysko?

Jeśli urodzisz dziecko dopochwowo, łożysko również  dostarczysz dopochwowo – podczas tak zwanego trzeciego etapu porodu. Po porodzie nadal będziesz mieć łagodne skurcze. Lekarz może wtedy podać ci oksytocynę, aby kontynuować skurcze macicy i zmniejszyć krwawienie poporodowe. Może również masować dolną część twojego brzucha, aby zachęcić macicę do skurczów i wydalenia łożyska. Możesz też zostać poproszona o ponowne parcie, aby dostarczyć łożysko.

Co w przypadku cesarskiego cięcia? 

Jeśli masz mieć cesarskie cięcie, twój lekarz usunie łożysko z macicy podczas zabiegu, a następnie zbada je, aby upewnić się, że jest ono nienaruszone. Wszelkie pozostałe fragmenty należy usunąć z macicy, aby zapobiec krwawieniu i infekcji. 

A to ciekawe!
Wiecie, że łożysko bywa także zjadane? O co chodzi?

Autor: Anna Borkowska