Przyczyny nerwicy natręctw u dzieci
Nie ma jednej konkretnej przyczyny nerwicy natręctw u dzieci. Uważa się, że jest to zaburzenie o podłożu biologicznym, psychologicznym i społecznym. Oto niektóre z czynników, które mogą mieć wpływ na rozwój nerwicy natręctw u dzieci:
- Czynniki genetyczne – badania wskazują, że nerwica natręctw może być dziedziczna i występować częściej w rodzinach, w których ktoś już na nią cierpiał.
- Czynniki neurobiologiczne – badania sugerują, że nerwica natręctw może być związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem niektórych obszarów mózgu i neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina czy glutaminian.
- Czynniki psychologiczne – badania wykazują, że nerwica natręctw może być związana z pewnymi cechami osobowości, takimi jak perfekcjonizm, nadmierna odpowiedzialność, sztywność czy nieśmiałość. Ponadto nerwica natręctw może być związana z niskim poczuciem własnej wartości, lękiem przed odrzuceniem czy poczuciem winy.
- Czynniki społeczne – badania pokazują, że nerwica natręctw może być związana z wpływem środowiska rodzinnego, szkolnego czy zawodowego na dziecko. Na przykład nadmierna kontrola, krytyka, presja czy stres mogą sprzyjać rozwojowi nerwicy natręctw.
Objawy nerwicy natręctw u dzieci
Nerwica natręctw u dzieci objawia się dwoma głównymi składnikami: obsesjami i kompulsjami. Obsesje to uporczywe i niepożądane myśli, obrazy lub impulsy, które wywołują silny lęk lub dyskomfort. Dziecko zdaje sobie sprawę z tego, że obsesje są irracjonalne i pochodzą od niego samego, ale nie potrafi się ich pozbyć. Obsesje mogą dotyczyć różnych tematów, takich jak:
- Zanieczyszczenie – obawa przed brudem, zarazkami lub chorobami
- Symetria – potrzeba ułożenia wszystkiego w określonym porządku lub harmonii
- Wątpliwości – niepewność co do tego, czy wykonano jakąś czynność lub czy coś się nie stanie
- Religia – nadmierna troska o grzechy, moralność lub nakazy religijne
- Agresja – obawa przed skrzywdzeniem siebie lub innych
- Seksualność – obawa przed homoseksualizmem, pedofilią lub innymi dewiacjami
Kompulsje to powtarzające się zachowania lub myśli, które dziecko wykonuje lub powtarza w odpowiedzi na obsesje lub według sztywnych reguł. Dziecko czuje się zmuszone do wykonywania kompulsji, aby zmniejszyć lęk lub zapobiec negatywnym konsekwencjom. Kompulsje mogą przybierać różne formy, takie jak:
- Mycie – częste mycie rąk, ciała lub przedmiotów
- Sprawdzanie – wielokrotne sprawdzanie, czy np. drzwi są zamknięte, kuchenka wyłączona czy nikt nie jest w niebezpieczeństwie
- Liczenie – liczenie przedmiotów, kroków lub sylab
- Porządkowanie – układanie wszystkiego w określony sposób lub według określonego wzorca
- Modlenie się – odmawianie modlitw lub zaklęć
- Unikanie – unikanie sytuacji, osób lub przedmiotów, które wywołują obsesje
Objawy nerwicy natręctw u dzieci mogą być różnie nasilone i różnie wpływać na funkcjonowanie dziecka. Niektóre dzieci mogą mieć tylko kilka obsesji i kompulsji, które zajmują im niewiele czasu i nie przeszkadzają im w życiu. Inne dzieci mogą mieć wiele obsesji i kompulsji, które pochłaniają im wiele godzin dziennie i uniemożliwiają im normalne życie.
Pomoc dziecku z nerwicą natręctw
Nerwica natręctw u dzieci jest zaburzeniem trudnym do pokonania, ale nie niemożliwym. Istnieją skuteczne metody pomocy, które mogą poprawić stan dziecka i jego jakość życia. Najczęściej stosowanymi metodami są:
- Terapia poznawczo-behawioralna (TPB) – to forma psychoterapii, która polega na zmianie nieprawidłowych przekonań i zachowań związanych z obsesjami i kompulsjami. Głównym elementem TPB jest ekspozycja z reakcją zapobiegawczą (ERP), która polega na stopniowym narażaniu dziecka na sytuacje wywołujące lęk bez wykonywania kompulsji. Celem jest osłabienie związku między obsesjami a kompulsjami i zmniejszenie lęku.
- Farmakoterapia – to leczenie za pomocą leków, które mają na celu zmniejszenie objawów nerwicy natręctw u dzieci. Najczęściej stosowanymi lekami są inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), takie jak fluoksetyna, paroksetyna czy sertralina. Leki te działają na poziom neuroprzekaźników w mózgu i poprawiają nastrój i samopoczucie. Leki te są zwykle dobrze tolerowane, ale mogą mieć pewne skutki uboczne, takie jak nudności, bóle głowy czy zaburzenia snu.
- Terapia skojarzona – to połączenie terapii poznawczo-behawioralnej i farmakoterapii. Jest to najskuteczniejsza metoda pomocy dziecku z nerwicą natręctw, ponieważ łączy zalety obu metod i wzmacnia ich działanie.
Pomoc dziecku z nerwicą natręctw wymaga czasu, cierpliwości i współpracy rodziców z terapeutą i lekarzem. Nie ma jednej uniwersalnej metody pomocy, która pasowałaby każdemu dziecku. Dlatego ważne jest indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb i możliwości dziecka. Ponadto ważne jest wsparcie rodziny i przyjaciół, którzy mogą pomóc dziecku w radzeniu sobie z objawami i motywować je do leczenia.
