Rodzice to pierwsi nauczyciele dziecka. To oni uczą swoje pociechy wielu pożytecznych umiejętności, które przydadzą im się w późniejszym życiu. Powinni zająć się również edukacją finansową swoich dzieci. Dobrze, gdy kilkulatek wie co nieco o pieniądzach. To, jakiego podejścia do pieniędzy nauczymy dzieci, będzie determinowało ich postawę w przyszłości. Jak nauczyć malucha czy nastolatka szacunku do pieniędzy oraz właściwego zarządzania nimi? Oto wskazówki, które mogą się przydać wszystkim rodzicom, którym zależy na właściwym obchodzeniu się z pieniędzmi przez ich pociechy.
Nauka oszczędzania i szacunku do pieniędzy – jak to zrobić?
Dzieci w wieku 3-6 lat
NAUKA OSZCZĘDZANIA
W tym wieku warto uczyć dzieci, że pieniądze nie wymagają natychmiastowego wydania. Że czasem warto jest odłożyć realizację zakupów na przyszłość.
Jak to zrobić?
Przygotuj z dzieckiem dwie koperty, niech maluch je ozdobi. Na jednej napiszcie „Pieniądze do wydania”, na drugiej „Zbieram na… (tu niech dziecko namaluje swoje materialne marzenie np. super zabawkę lub wyjazd do aquaparku). Gdy maluch będzie dostawał pieniądze np. od rodziny, przekonuj go, by podzielił środki na dwie koperty. Na kopercie z marzeniem napisz wartość, do jakiej dążycie np. cenę zabawki i po każdym włożeniu do niej pieniędzy przez dziecko, skreślaj ją i dopisz pozostałą kwotę. Dziecko powinno widzieć, że wkładając pieniądze do koperty z oszczędnościami, jego cel – marzenie jest coraz bliżej.
Dzieci w wieku 5-8 lat
NAUKA ZARABIANIA
Ucz dziecko, że pieniądze nie biorą się znikąd. Że rzadko kiedy dostajemy je w prezencie i trzeba pracować, by je mieć.
Jak to zrobić?
Rozmawiaj z dzieckiem o pracy. Opowiadaj mu czym się zajmujecie, w jaki sposób zarabiacie pieniądze. Przedstaw mu różne formy zarobkowe np. prowadzenie firmy, produkowanie i sprzedawanie, świadczenie usług. Dziecko powinno wiedzieć, że praca wymaga najpierw edukacji i dzięki szkole można mieć więcej możliwości zawodowych. Zaproponuj dziecku dodatkowe pieniądze, jeśli będzie wykonywać powierzone mu obowiązki np. wyjęcie prania z pralki, wytarcie kurzu. Ustal symboliczne stawki. Zarobione przez dziecko pieniądze wrzucajcie do przezroczystego słoika, by twoja pociecha widziała jak rośnie jego własny budżet.
Dzieci w wieku 6-10 lat
NAUKA ROZSĄDNEGO WYDAWANIA
Naucz dziecko, że wydawanie pieniędzy też przynosi korzyści. Że w zamian za pieniądze można otrzymać coś innego. Dziecko powinno wiedzieć, że za pieniądze nie tylko realizujemy marzenia, ale również dzięki nim zaspokajamy swoje podstawowe potrzeby.
Jak to zrobić?
Raz na jakiś czas zabierz dziecko na zakupy spożywcze. Wcześniej zróbcie wspólnie listę potrzebnych rzeczy i ustalcie budżet na zakupy. Pozwól dziecku wybierać produkty z listy i wkładać do koszyka. Pokazuj mu, że w sklepie mamy wybór – możemy kupić produkt tańszy lub droższy. Wspólnie zadecydujcie, które produkty trafią do koszyka, by starczyło wam na wszystko pieniędzy.
Dzieci w wieku 7-11 lat
SZTUKA WYBORU
Naucz dziecko, że zarządzanie pieniędzmi to sztuka wyboru. Że to od właściciela finansów zależy, jak je spożytkuje. Że czasem podjęcie jednej decyzji zakupowej odbiera nam szansę na zakup czegoś innego.
Jak to zrobić?
Będąc w sklepie z dzieckiem, poproś by wybrało sobie trzy drobne rzeczy (np. batoniki). Potem powiedz, że masz pieniądze tylko na dwa i poproś, by dziecko dokonało ostatecznego wyboru, co kupi. Wytłumacz, że często trzeba podejmować takie decyzje. Że czasem trzeba z czegoś zrezygnować, by mieć na coś innego i najważniejsze to wybrać rozsądnie. Innym razem pokaż mu, że za określoną kwotę może kupić: albo 2 tańsze rzeczy lub 1 droższą. Niech zdecyduje, które rozwiązanie jest lepsze.
Dzieci w wieku 11-13 lat
BUDŻETOWANIE
Naucz swoją pociechę rozsądnego planowania budżetu. Niech wie, że mądre zarządzanie pieniędzmi ma wiele zalet. Że decyzje zakupowe powinny być przemyślane i zaplanowane, a nie podejmowane pod wpływem chwili.
Jak to zrobić?
Wykorzystaj jakąś okazję np. zbliżające się święta lub wakacje i przekaż dziecku określoną kwotę pieniędzy do rozdysponowania. Poproś, by z tej kwoty zakupiło prezenty dla bliskich. Pomóż mu podzielić budżet na poszczególne osoby, najpierw zorientujcie się wspólnie, w jakich cenach są wypatrzone rzeczy. Zadaniem dziecka jest kupić każdemu coś fajnego w ramach powierzonego mu budżetu.
Dzieci w wieku 13-15 lat
INWESTOWANIE W EDUKACJĘ
Naucz dziecko, czym jest inwestycja. Pokaż w jaki sposób można pomnożyć swoje pieniądze, inwestując w wiedzę.
Jak to zrobić?
Uświadom dziecko, że edukacja jest inwestycją. Że wykupując np. kursy językowe czy szkolenie z grafiki komputerowej, otrzymujemy szersze możliwości zarobkowe. Prześledź z dzieckiem rankingi płac, przejrzyjcie wspólnie ogłoszenia o pracę. Zwróćcie uwagę – z jednej strony – na zarobki na prestiżowych stanowiskach, a z drugiej – na wymogi i oczekiwania pracodawców. Czy widać tu jakąś zależność?
Zapamiętaj:
- Nie traktuj pieniędzy jako temat tabu. Rozmawiaj o nich z dziećmi.
- Nie unikaj wspólnego podejmowania decyzji dot. pieniędzy. Pozwól dziecku uczestniczyć w sklepie w wyborze choćby składników na obiad.
- Grajcie wspólnie w gry typu Monopoly.
- Angażuj dzieci w rodzinne oszczędzanie. Ustalajcie wspólne cele np. wakacje i wszyscy na nie odkładajcie pieniądze.
- Dawaj dobry przykład. Kupuj rozsądnie – twoje dziecko cię obserwuje!
