Cholestaza ciążowa występuje u około 4% kobiet w ciąży i zwykle pojawia się w trzecim trymestrze12. Choroba ustępuje po porodzie, ale może się powtarzać w kolejnych ciążach. Jakie daje objawy?
Objawy cholestazy ciążowej
Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem cholestazy ciążowej jest swędzenie skóry w ciąży, który nie jest związany z żadną wysypką. Świąd może być bardzo intensywny i utrudniać sen i codzienne funkcjonowanie. Zwykle dotyczy dłoni i stóp, ale może obejmować całe ciało. Świądowi mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak:
- żółtaczka (żółte zabarwienie skóry, białek oczu i błon śluzowych)
- ciemny mocz i jasny stolec
- biegunka tłuszczowa
- rozdrażnienie i niepokój
Czym grozi cholestaza?
Objawy cholestazy ciążowej mogą być uciążliwe dla matki, ale nie stanowią zagrożenia dla jej zdrowia. Natomiast dla płodu cholestaza ciążowa może być niebezpieczna, ponieważ zwiększa ryzyko:
- porodu przedwczesnego
- niedotlenienia płodu
- spadku akcji serca płodu
- zespołu aspiracji smółki (wdechu smółki przez płód)
- obumarcia płodu
Dlatego kobiety z cholestazą ciążową powinny być pod stałą kontrolą lekarza i monitorować ruchy dziecka.
Diagnoza cholestazy ciążowej
Cholestazę ciążową należy podejrzewać u każdej kobiety w ciąży, która skarży się na świąd skóry bez innej widocznej przyczyny. Podstawowym badaniem do potwierdzenia diagnozy jest badanie krwi, które wykazuje podwyższone stężenie kwasów żółciowych i bilirubiny oraz zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych (ALT, AST, ALP). Może być również wykonane USG jamy brzusznej, aby wykluczyć inne przyczyny zastoju żółci, takie jak kamica żółciowa czy nowotwory.
Leczenie cholestazy ciążowej
Leczenie cholestazy ciążowej ma na celu złagodzenie objawów u matki i zapobieganie powikłaniom u płodu. Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków zmniejszających stężenie kwasów żółciowych we krwi, takich jak kwas ursodeoksycholowy (UDCA). Lek ten poprawia funkcję wątroby, zmniejsza świąd i może obniżać ryzyko porodu przedwczesnego i obumarcia płodu. Leczenie UDCA należy kontynuować do porodu lub do ustąpienia objawów.
Inne leki, które mogą być stosowane w cholestazie ciążowej to:
- leki przeciwhistaminowe (np. loratadyna) – łagodzą świąd skóry
- leki uspokajające (np. hydroksyzyna) – poprawiają sen i zmniejszają niepokój
- witamina K – zapobiega krwawieniom u matki i dziecka spowodowanym przez zaburzenia krzepnięcia
Leczenie farmakologiczne powinno być zawsze prowadzone pod nadzorem lekarza i dostosowane do indywidualnej sytuacji klinicznej.
Dieta w cholestazie ciążowej
Dieta w cholestazie ciążowej nie ma bezpośredniego wpływu na przebieg choroby, ale może pomóc w poprawie samopoczucia i zapobieganiu niedoborom żywieniowym. Zaleca się spożywanie:
- lekkostrawnych posiłków, bogatych w białko, witaminy i składniki mineralne
- dużych ilości płynów, zwłaszcza wody
- produktów zbożowych pełnoziarnistych, warzyw i owoców
- nienasyconych kwasów tłuszczowych (np. z ryb, oliwy, orzechów)
Należy unikać:
- tłustych, smażonych i ciężkostrawnych potraw
- alkoholu i kofeiny
- soli i cukru
- produktów zawierających barwniki i konserwanty.
