Paper mache – co to jest, jak zrobić i co z tego stworzyć?

Co to jest paper mache?

Paper mache to francuskie wyrażenie, które oznacza “zgnieciony papier”. Jest techniką, która polega na nakładaniu na formę warstw papieru nasączonego klejem, a następnie wysuszeniu i malowaniu. To technika bardzo stara, która ma swoje korzenie w Chinach, gdzie wynaleziono papier. Kiedyś było używane do tworzenia przedmiotów codziennego użytku, takich jak naczynia, lampiony, parasole, a także do tworzenia przedmiotów artystycznych i religijnych, takich jak maski, figurki, lalki, teatrzyki. Dziś rozprzestrzeniło się na cały świat i zyskało popularność w różnych kulturach i epokach. Paper mache jest techniką prostą i uniwersalną, która nadal cieszy się zainteresowaniem i uznaniem.

Jak zrobić paper mache?

Aby zrobić masę papierową, potrzebujesz kilku podstawowych składników i narzędzi, takich jak:

1. Papier – może to być dowolny rodzaj papieru, np. gazeta, papier toaletowy, papier ksero, papier pakowy, papier kolorowy, wytłaczanki po jajkach. Papier powinien być miękki, cienki i łatwo się rozcierać. Należy go podrzeć na małe kawałki lub paski.
2. Klej – może to być dowolny rodzaj kleju, np. klej wikol, klej do tapet, klej szkolny, klej do decoupage. Klej powinien być lepki, przezroczysty i nietoksyczny. Trzeba go rozcieńczyć z wodą w proporcji 1:1 lub według instrukcji na opakowaniu.
3. Forma – może to być dowolny przedmiot, który posłuży za bazę dla paper mache, np. balon, butelka, pudełko, doniczka, misa, kubek. Forma powinna być stabilna, gładka i odporna na wilgoć. Należy ją pokryć folią lub olejem, aby łatwiej było usunąć po wyschnięciu.
4. Narzędzia – mogą to być dowolne narzędzia, które ułatwią pracę, np. pędzel, nożyczki, nóż, szpachelka, wałek, foremki, patyczki.

Aby zrobić masę papierową, należy wykonać kilka kroków, takich jak:

1. Przygotować papier – podrzeć papier na małe kawałki lub paski, o długości około 5-10 cm i szerokości około 2-3 cm. Im mniejsze kawałki papieru, tym łatwiej będzie je nakładać i gładzić. Można użyć różnych kolorów i rodzajów papieru, aby uzyskać ciekawe efekty.
2. Przygotować klej – rozcieńczyć klej z wodą w proporcji 1:1 lub według instrukcji na opakowaniu. Klej powinien mieć konsystencję gęstej śmietany. Można dodać do kleju trochę soli, aby zapobiec pleśnieniu, lub trochę farby, aby nadać kolor. Przełożyć klej do miski lub pojemnika.
3. Przygotować formę – wybrać przedmiot, który posłuży za bazę dla paper mache, np. balon, butelkę, pudełko, doniczkę, misę, kubek. Formę należy umyć i osuszyć, a następnie pokryć folią lub olejem, aby łatwiej było ją usunąć po wyschnięciu paper mache.
4. Nakładać paper mache – zanurzyć kawałek papieru w kleju, odcisnąć nadmiar kleju, przyłożyć papier do formy i wygładzić palcami lub pędzlem. Powtarzać tę czynność, nakładając kolejne warstwy papieru, aż cała forma będzie pokryta. Można nakładać papier w różnych kierunkach, aby uzyskać większą wytrzymałość. Można też tworzyć różne kształty i detale, np. uszy, nos, oczy, usta, przy użyciu foremek, patyczków lub innych przedmiotów. Liczba warstw papieru zależy od wielkości i kształtu formy, ale zwykle wystarczy 3-4 warstwy. Im więcej warstw, tym paper mache będzie twardsze i trwalsze, ale też dłużej będzie schnąć.
5. Wysuszyć dzieło – zostawić paper mache do wyschnięcia w ciepłym i suchym miejscu, np. na parapecie, kaloryferze, piekarniku. Czas schnięcia zależy od grubości i liczby warstw papieru, ale zwykle wynosi od kilku godzin do kilku dni. Można sprawdzać, czy paper mache jest suchy, dotykając go palcem. Jeśli masa jest twarda i sucha, to znaczy, że jest gotowa. Jeśli jest miękka i wilgotna, to znaczy, że trzeba jeszcze poczekać.
6. Zdjąć formę – ostrożnie usunąć formę z paper mache, np. przebić balon, wyciągnąć butelkę, zdjąć pudełko, doniczkę, misę, kubek. Jeśli forma jest trudna do usunięcia, można ją naciąć nożem lub nożyczkami, a następnie skleić paper mache klejem. Jeśli paper mache jest uszkodzone lub nierówne, można je naprawić lub wygładzić klejem i papierem.
7. Pomalować dzieło – można do tego użyć farb akrylowych, plakatowych lub innych, według własnego pomysłu i gustu. Można użyć różnych kolorów i technik, np. malować pędzlem, gąbką, palcami, stemplami, szablonami. Można też dodać inne elementy, np. brokat, pióra, koraliki, guziki, naklejki, aby ozdobić nasze dzieło. Po wyschnięciu farby, można pokryć paper mache lakierem, aby nadać mu połysk i ochronę.

Co zrobić z paper mache?

Masa papierowa daje wiele możliwości kreatywnej zabawy, ponieważ można z niego stworzyć różne przedmioty, takie jak:

• Maski – można zrobić maski na twarz, np. zwierzęce, ludzkie, fantastyczne, karnawałowe, halloweenowe. Można użyć formy z twarzy dziecka lub dorosłego, np. maski z gipsu, plastiku, silikonu, albo zrobić formę z folii aluminiowej lub taśmy klejącej. Następnie można nakładać paper mache na formę, tworząc warstwy i detale. Po wyschnięciu maski, można zdjąć formę i pomalować maskę według własnego pomysłu. Można też dodać włosy, oczy, zęby, uszy, rogi, czy inne elementy.
• Figurki – można zrobić figurki z paper mache, np. ludzkie, zwierzęce, roślinne, bajkowe, mitologiczne. Można użyć formy z plasteliny, gliny, modeliny, zrobić formę z drutu, patyczków, gazety, albo zrobić formę bezpośrednio z paper mache, lepiąc i modelując masę. Następnie można nakładać paper mache na formę, tworząc warstwy i detale. Po wyschnięciu, można pomalować figurkę według własnego pomysłu.

• Ozdoby – można zrobić ozdoby z paper mache, np. bombki, gwiazdki, aniołki, choinki, świeczniki, wianki, girlandy. Można użyć formy z styropianu, plastiku, drewna, albo zrobić formę z balonu, butelki, puszki, albo zrobić formę bezpośrednio z paper mache, lepiąc i kształtując masę. Następnie można nakładać paper mache na formę, tworząc warstwy i detale. Po wyschnięciu paper mache, można pomalować ozdobę według własnego pomysłu. Można też dodać wstążki, sznurki, łańcuchy, czy inne elementy, aby zawiesić ozdobę.
• Naczynia – z masy można zrobić naczynia, np. misy, talerze, kubki, wazony, doniczki. Można użyć formy z ceramiki, szkła, metalu, albo zrobić formę z folii aluminiowej, taśmy klejącej, albo zrobić formę bezpośrednio z masy, lepiąc i formując ją. Następnie można nakładać paper mache na formę, tworząc warstwy i detale. Po wyschnięciu, można pomalować naczynie według własnego pomysłu. Można też dodać rączki, nóżki, dzióbki, czy inne elementy, aby urozmaicić naczynie.