Jakie są przyczyny i objawy ADHD?
Przyczyny ADHD nie są do końca znane, ale wiadomo, że mają one podłoże genetyczne, neurobiologiczne i środowiskowe. ADHD u dzieci wiąże się z nieprawidłowym funkcjonowaniem niektórych obszarów mózgu, które odpowiadają za kontrolę impulsów, uwagę i planowanie. Czynniki środowiskowe, takie jak stres, niedożywienie, toksyny czy infekcje mogą nasilać objawy ADHD lub sprzyjać ich wystąpieniu.
Objawy ADHD dzielą się na trzy główne grupy: nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenia koncentracji uwagi i nadmierna impulsywność. Objawy te muszą występować przed 7 rokiem życia dziecka, trwać przez co najmniej 6 miesięcy, utrudniać codzienne funkcjonowanie i pojawiać się przynajmniej w dwóch różnych środowiskach (np. w domu i w szkole). Niektóre z typowych objawów ADHD to:
- ciągłe wiercenie się na krześle, machanie rękami i nogami, bieganie lub skakanie
- trudności z dostosowaniem się do sytuacji wymagających spokoju i cierpliwości
- nadmierne gadatliwość lub hałasowanie
- łatwe rozpraszanie się przez bodźce zewnętrzne
- brak uwagi na szczegóły, popełnianie błędów wynikających z niedopatrzenia
- problemy z zapamiętywaniem i organizacją informacji
- nieumiejętność skupienia się na jednym zadaniu lub kończenia rozpoczętych czynności
- zapominanie o codziennych obowiązkach lub gubienie rzeczy
- wtrącanie się do rozmowy lub zabawy innych ludzi bez pytania o pozwolenie
Jak diagnozuje się i leczy ADHD u dzieci?
Diagnoza ADHD jest stawiana na podstawie wywiadu z rodzicami i dzieckiem, obserwacji zachowania dziecka oraz testów psychologicznych i neuropsychologicznych. Nie istnieje jeden prosty test na ADHD, ponieważ objawy mogą być różnorodne i zmieniać się w zależności od wieku, płci i sytuacji dziecka. Dlatego ważna jest ocena całościowa i wieloaspektowa dziecka przez specjalistę – psychologa lub psychiatrę dziecięcego.
Leczenie ADHD polega na zastosowaniu terapii behawioralnej, farmakologicznej lub połączenia obu metod. Terapia behawioralna ma na celu kształtowanie pożądanych zachowań dziecka poprzez nagradzanie, karanie lub ignorowanie. Terapia ta wymaga współpracy rodziców, nauczycieli i terapeutów oraz stosowania spójnych zasad i konsekwencji. Terapia farmakologiczna polega na podawaniu leków psychostymulujących lub niespecyficznych (np. atomoksetyny), które poprawiają funkcjonowanie mózgu dziecka i zmniejszają objawy ADHD. Leki te są skuteczne u większości dzieci, ale mogą mieć działania niepożądane, takie jak bezsenność, zmniejszenie apetytu, bóle głowy czy drażliwość. Dlatego leki te powinny być podawane pod ścisłą kontrolą lekarza i dostosowywane indywidualnie do potrzeb dziecka.
