Jak przeciwdziałać zazdrości o rodzeństwo?
ZANIM SIĘ URODZI
Jeśli zależy nam na tym, by starsze rodzeństwo przyjęło nowego członka rodziny jak najlepiej, warto rozpocząć starania już na początku ciąży. Informacja o ciąży powinna być starszemu dziecku tak przekazana, by miało ono poczucie, że mały brat lub siostra naprawdę go uszczęśliwią. Unikajmy mówienia o tym, jakie „koszty” poniesie starsze dziecko np. „Jak urodzi się dzidziuś to będzie spał z mamą” albo „Będziesz mógł oddać mu swoje pluszaki do zabawy”. W pierwszej kolejności mówimy o pozytywach np. „Czy to nie wspaniale, że urodzi ci się młodszy brat, którego będziesz mógł uczyć jeździć na rowerze czy składać z klocków wielkie budowle?” albo „Nareszcie nie będziesz się nudzić sam w pokoju i będziecie się wspólnie bawić.”
Wraz z upływem ciąży należy dziecku przybliżać rzeczywistość, jaka go czeka. Musimy uświadomić go, że małe dziecko będzie spało przy nas. Że będzie chciało być noszone na rękach, że będzie jadło z piersi i dlatego tylko mama będzie je karmić. Ważne, by starsze dziecko wiedziało, jak to wszystko będzie wyglądać – unikniemy później zaskoczeń. By nie czuło się z tym źle, warto o tym szerzej rozmawiać – wyjaśniać, dlaczego małe dziecko potrzebuje więcej mamy i dlaczego na początku głównie śpi i je. Dobrym pomysłem jest powrót do wczesnego dzieciństwa starszego dziecka, przeglądanie z nim starych zdjęć czy filmików rodzinnych. Tym samym pokażemy dziecku dowód, że ono też było kiedyś malutkie i tak właśnie się zachowywało.
GDY SIĘ URODZI
By przedstawienie rodzeństwu nowego członka rodziny upłynęło w miłej atmosferze i w ogóle było przyjemnie wspominaną chwilą, dobrze jest przyjechać do domu z nowonarodzonym bratem lub siostrą i prezentem dla starszaka. Można wyjaśnić dziecku, że jego nowe rodzeństwo chciało się z nim przywitać i postanowiło podarować mu prezent. To wróży naprawdę radosne powitanie i dobre nastawienie starszego dziecka.
W pierwszych chwilach ważne jest dopuszczanie starszego dziecka do malucha. Nie powinniśmy zakazywać dziecku dotykania niemowlęcia. Najlepiej potraktować starszaka jako pomocnika i wołać go na przewijanie malucha czy do kąpieli, prosząc o podawanie poszczególnych akcesoriów. Można pozwolić dziecku np. wybrać ubranko, jakie założymy jego młodszej siostrze lub braciszkowi a w sklepie poprosić o poradę w kwestii wyboru zabawki. Starsze dziecko powinno uczestniczyć w opiece nad młodszym rodzeństwem – dzięki temu będzie się czuło ważne i docenione. Nie zapominajmy również o pochwałach za każdą otrzymaną pomoc.
Starajmy się dzielić siebie dla wszystkich dzieci. Jeśli karmimy malucha, możemy zawołać starszaka i przytulić go z drugiej strony. Jeśli kupujemy w sklepie coś dla niemowlęcia, kupmy chociaż drobiazg dla starszego dziecka. Pamiętajmy również o potrzebach indywidualnego traktowania. Czasem musicie być tylko dla starszego dziecka. Można wykorzystać np. porę drzemki niemowlęcia i wówczas zagrać w grę planszową ze starszakiem lub wspólnie pobawić się klockami. Nie zapominajmy o chwaleniu starszego dziecka za wszystkie przejawy miłości do rodzeństwa i każdą pomoc, jaką nam daje w opiece nad maluchem.
Nie karćmy starszego dziecka za chęć pomocy, nawet jeśli zrobił coś źle np. za bardzo nakrył kocykiem malucha. Upominając czy krzycząc za to na starsze dziecko, sprawimy, że będzie on zagubiony w tej sytuacji – bo przecież chciał dobrze, a ty na niego krzyczysz. O wiele lepiej jest pokazać dziecku, jak poprawnie coś zrobić i poprosić by spróbowało raz jeszcze.
W chwilach wolnych od snu i jedzenia, pozwólmy dzieciom być blisko siebie. Niech starsze dziecko odkryje radość obcowania z małym człowieczkiem, który np. śmieje się w głos, jak jego starszy brat lub siostra stroją miny czy naśladuje jak starsze rodzeństwo śpiewa. Dbajmy również bliskość fizyczną. Nie zabraniajmy starszemu dziecku całować i przytulać malucha, a jeśli te uściski są zbyt mocne, zamiast krzyczeć wyjaśnijmy spokojnie, jak to poprawnie robić.
Pamiętaj, by nie porównywać dzieci. Nie mów „ale ten twój brat jest grzeczny, ty taki nie byłeś”. Nie pozwól, by robili to również inni – przede wszystkim nie w towarzystwie starszaka. Uważaj również na swoje słowa. Nie argumentuj wszystkiego potrzebami małego dziecka. Nie mów: „Zachowuj się ciszej, bo mały śpi” albo „Nie pójdę z tobą na plac zabaw, bo teraz będę karmić twojego brata”. O wiele lepiej jest powiedzieć „nie krzycz proszę, głowa mnie boli” albo „Pójdziemy na plac zabaw zaraz po obiedzie”. Starsze dziecko nie pomyśli, że na przeszkodzie jego dobrej zabawy stoi młodsze rodzeństwo.
Największym „grzechem” rodziców jest jednak wymuszanie ustępstw na starszym dziecku wobec tego młodszego. Mówienie „bądź mądrzejszy, jesteś starszy” czy „pozwól mu to zrobić, bo jest młodszy” wzmaga chęć buntu i potęguje poczucie niesprawiedliwości u starszego dziecka. Małemu dziecku nie może być wszystko wolno. Starsze dziecko musi widzieć, że wymagamy nie tylko od niego, ale i od młodszego brata lub siostry i że traktujemy ich równo. Dlatego nie wolno nam unikać karcenia maluchów, jeśli tylko na to zasługują.
