Co to jest wodniak jądra?
Wodniak jądra jest to nagromadzenie płynu surowiczego w worku mosznowym, między błoną trzewną a błoną ścienną błony surowiczej jądra. Błona trzewna jest częścią otrzewnej, która pokrywa narządy wewnętrzne, a błona ścienna jest częścią otrzewnej, która wyścieła ściany jamy brzusznej. W normalnych warunkach między tymi błonami jest niewielka ilość płynu, która umożliwia im swobodne przesuwanie się. Jednak w niektórych przypadkach płyn ten może się gromadzić i tworzyć torbiel, czyli wodniak.
Wodniak jądra może być pierwotny lub wtórny. Pierwotny wodniak jądra jest wrodzony i występuje u około 6-20% noworodków płci męskiej. Jego przyczyną jest niezarośnięcie się wyrostka pochwowego, który jest połączeniem między jamą brzuszną a workiem mosznowym. Wyrostek ten zwykle zamyka się przed urodzeniem, ale czasem pozostaje otwarty i umożliwia przedostawanie się płynu z jamy brzusznej do worka mosznowego. Wtórny wodniak jądra jest nabyty i występuje u starszych dzieci i dorosłych. Jego przyczyną mogą być różne czynniki, takie jak urazy, zapalenia, nowotwory, zaburzenia krążenia, itp.
Jakie są objawy wodniaka jądra?
Wodniak jądra zwykle nie daje żadnych specyficznych objawów, poza widocznym i wyczuwalnym powiększeniem jądra. Powiększenie to może być jednostronne lub obustronne, a jego wielkość zależy od ilości nagromadzonego płynu. Wodniak jądra jest sprężysty, wypełniony płynem i stosunkowo twardy. Nie powoduje bólu ani dyskomfortu, chyba że jest bardzo duży lub towarzyszy mu stan zapalny lub skręt jądra. Wodniak jądra może zmieniać swoją wielkość w zależności od pory dnia i pozycji ciała. Zwykle jest większy wieczorem i nocą, a mniejszy rano i w ciągu dnia.
Jak się diagnozuje i leczy wodniak jądra?
Diagnoza wodniaka jądra opiera się na badaniu fizykalnym i badaniu ultrasonograficznym (USG) jąder. Badanie fizykalne polega na oglądaniu i dotykaniu worka mosznowego, a także na przepuszczeniu światła przez niego, co nazywa się diafanoskopią. Badanie USG pozwala na ocenę wielkości, kształtu i zawartości wodniaka, a także na wykluczenie innych chorób, takich jak przepuklina, guz, torbiel, skręt jądra, itp.
Leczenie wodniaka jądra zależy od jego typu, wielkości i objawów. W większości przypadków pierwotny wodniak jądra u niemowląt i małych dzieci nie wymaga leczenia, ponieważ zwykle zanika samoistnie w ciągu pierwszego lub drugiego roku życia. W takich sytuacjach wystarczy obserwacja i regularne kontrole u lekarza. Jeśli jednak wodniak jądra nie zanika, jest bardzo duży, powoduje dolegliwości lub towarzyszy mu przepuklina, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Polega ono na nacięciu worka mosznowego, usunięciu płynu z wodniaka, zamknięciu wyrostka pochwowego i zszyciu błon jądra. Zabieg ten nazywa się hydrocelectomią i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu dziecko może opuścić szpital tego samego lub następnego dnia, a rekonwalescencja trwa kilka dni.
Wtórny wodniak jądra u starszych dzieci i dorosłych wymaga leczenia przyczynowego, czyli usunięcia czynnika, który spowodował nagromadzenie się płynu. Może to być np. leczenie zapalenia, operacja guza, leczenie zaburzeń krążenia, itp. Jeśli leczenie przyczynowe nie jest możliwe lub nieskuteczne, można zastosować leczenie chirurgiczne, polegające na hydrocelectomii lub na nakłuciu i aspiracji płynu z wodniaka. Nakłucie i aspiracja płynu jest mniej inwazyjną metodą, ale ma większe ryzyko nawrotu wodniaka i powikłań, takich jak krwiak, zakażenie lub uszkodzenie jądra.
