W jaki sposób rozszerzać dietę dziecka? Co dawać mu do jedzenia? Te pytania bardzo często zadają sobie rodzice.
DZIEŃ 1
ŚNIADANIE
Kaszka kukurydziana z musem z malin
składniki:
2 łyżki kaszki kukurydzianej dla dzieci (bez cukru)
100 ml wody + mleko modyfikowane (ilość wg. instrukcji na opakowaniu)
maliny 60g
2 łyżki wody
wykonanie:
Maliny umyj i wsyp do garnuszka, dodaj ok. 2 łyżek wody i podgrzewaj. Podgrzej 100ml wody i wlej do miseczki, poczekaj aż chwile przestygnie, dodaj mleko modyfikowane i kaszkę kukurydzianą i zamieszaj. Polej musem z malin.
II ŚNIADANIE
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
OBIAD
Jarzynowa z indykiem
składniki:
15 g ugotowanego mięsa z piersi indyka
½ marchewki
gałązka natki pietruszki
1 gałązka selera naciowego
¾ szklanki wody
łyżeczka masła lub oliwy z oliwek
wykonanie:
Warzywa umyć, marchewkę obrać i pokroić na małe kawałki. Do garnuszka wlać wodę, włożyć warzywa (bez natki) i gotować do miękkości. Przelać do blendera, dodać pietruszkę, masło i ugotowane oddzielnie mięso, zmiksować.
POWIECZOREK
Puree z jabłuszka
składniki:
Duże jabłko (ok. 180g)
2-3 łyżki wody
wykonanie:
Jabłuszko dokładnie umyć i obrać, pokroić na małe kawałeczki lub zetrzeć na tarce (pozbywając się gniazda nasiennego). Następnie włożyć jabłko do rondelka, dodać ok. 2-3 łyżek wody i gotować na małym ogniu ok. 5-10 min. Jeżeli konsystencja nie będzie jednolita, można zmiksować przed podaniem.
Zalecenia pediatrów, co do rozszerzania diety, często różnią się od tych, które prezentuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w schemacie żywienia. Trudno się dziwić, że młoda mama nie wie komu ufać w kwestii rozszerzania diety, tym bardziej, że wokół niej zwykle jest mnóstwo innych doradców – babć, cioć, znajomych, które lubią prezentować swoje mądrości.. Żeby zatem uciec od niepotrzebnych presji, warto posłuchać głosu rozsądku. Na przykład eksperta żywienia niemowląt, który o rozszerzaniu diety wie najwięcej. Dzisiejszy tekst powstał na podstawie książki („What do I feed my baby? A step-by-step guide to starting solids.”) Leanne Cooper – dietetyka, psychologa i matki dwójki dzieci.
Rozszerzanie diety – kiedy rozpocząć wprowadzanie stałych pokarmów?
Najlepszym okresem na rozszerzanie diety i wprowadzanie stałych pokarmów jest wiek od 4. do 6. miesiąca życia dziecka, choć najczęściej warto poczekać właśnie do końca tego okresu. Do tego czasu mleko matki w pełni zaspokaja potrzeby żywieniowe dziecka dla jego prawidłowego rozwoju. Po 6 miesiącach zapasy żelaza, które dziecko nabyło w okresie życia płodowego pomału się wyczerpują, co jest jednym z powodów, dla których należy pomyśleć nad wzbogaceniem diety dziecka w nowe produkty.
Z czym się wiąże zbyt wczesne wprowadzenie pokarmów stałych?
Choć rodzice często ulegają pokusie podania dziecku czegoś nowego do jedzenia przed upływem 4. miesiąca życia, może mieć to przykre konsekwencje. Nie należy się z tym spieszyć, bo układ trawienny dziecka jest zbyt słabo rozwinięty, by sobie poradzić z nowymi produktami. Istnieje również ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej, skutkującej przykrymi dolegliwościami jak biegunka czy bolesność brzuszka.
Kiedy najlepiej zacząć rozszerzanie diety?
Lepiej późno niż zbyt wcześnie? Wcale tak nie jest. Czekanie z rozszerzeniem diety zbyt długo może wiązać się z ryzykiem wystąpienia u dziecka pewnych niedoborów. Najczęściej są to niedobory żelaza i cynku, których w mleku matki jest coraz mniej a dziecko potrzebuje ich coraz więcej. Innym problemem może być słabsza odporność dziecka i spowolniony rozwój ruchowy np. w zakresie pracy żuchwy.
O czym pamiętać na początku rozszerzania diety?
- Pierwsze posiłki muszą mieć gładką konsystencję.
- Wprowadzając nowe produkty, ogranicz się do testowania jednej rzeczy w ciągu kilku dni, by w razie wystąpienia niepożądanej reakcji wiedzieć, co zaszkodziło dziecku.
- Pierwsze produkty dla dziecka powinny być pozbawione soli, cukru, środków aromatyzujących i konserwantów.
- Nie podawaj dziecku wciąż tego samego. Jeśli zaakceptowało nowe produkty, stosuj je wymiennie – dziecku też ma prawo się znudzić jedzenie tego samego przez kilka dni pod rząd.
- Nowy produkt wprowadzaj raz na 3-5 dni.
- Bądź wytrwała. Badania wskazują, że zaakceptowanie przez dziecko nowego pokarmu może wymagać nawet dziesięciu podejść. Jeśli maluch wyjątkowo wzbrania się przed jakimś posiłkiem, zmień go na inny. Ma prawo mu nie smakować.
- Pamiętaj, że dzieci są różne i nie ma żadnych wytycznych, ile i co powinny codzienne jadać. Niech maluch rozwija się w swoim tempie.
- Unikaj podawania nowych produktów, gdy maluch nie jest w humorze lub jest chory. Nie testuj nowego smaku na głodnym dziecku, które będzie domagało się jedzenia większej ilości.
- By uniknąć zatwardzeń przy rozszerzaniu diety, podawaj dziecku dużo picia. Jeśli przygotowujesz maluchowi zupkę – zrezygnuj ze zbyt gęstej konsystencji – lepiej dolać odrobinę wody. To ułatwi mu strawienie posiłku.
Sugestie żywnościowe na początek rozszerzania diety
Wprowadzając nowe pokarmy do diety dziecka, nie ograniczaj podawania mleka. Pierwsze próby jedzenia pokarmów stałych to małe ilości, które nie zaspokoją podstawowych potrzeb dziecka, dlatego należy malucha normalnie karmić mlekiem. Do momentu, gdy porcje obiadków będą solidniejsze.
Jeśli gotujesz sama, kombinuj na początku z puree warzywnymi. Dużo warzyw po ugotowaniu można zmiksować na gładką masę i łączyć ze sobą np. ziemniak z marchewką, groszek z cukinią, kalafior z marchewką, cukinia z brokułem itd. Jeśli zdecydujesz się podać dziecku soczyste owoce, maluch może mieć problem z ich połknięciem ze względu na rzadką konsystencję. Możesz dodać do takich owoców płatki ryżowe (kleik ryżowy) lub kleik kukurydziany, by posiłek zagęścić i uczynić bardziej sycącym.
Istnieje wiele wytycznych, często się wykluczających, dlatego warto wprowadzać pokarmy przede wszystkim zgodnie z poniższą wiedzą:
- Dzieci nie potrafią trawić niektórych cukrów np. skrobi, na którą są gotowe dopiero po upływie 9 lub 10. miesiąca życia.
- Wątroba dziecka nie jest gotowa na przyjmowanie tłuszczu.
- Białko może powodować alergie, szczególnie białko mleka krowiego.
- Dzieci nie potrafią trawić pokarmów bogatych w białka zwierzęce aż do 9. miesiąca życia.
Miej na uwadze, że:
- ząbkujące dziecko może mieć gorszy apetyt. Nie zniechęcaj się do karmienia, to chwilowy brak zainteresowania. Spróbuj jutro ponownie.
- Maluch, który zaczął się przemieszczać, może być mniej zainteresowany grzecznym siedzeniem i próbowaniem jedzenia. Bądź wytrwała.
- Podgrzewanie jedzenia w mikrofalówce może sprawić, że posiłek nie będzie podgrzany równomiernie. Uważaj, by nie poparzyć dziecka.
- Do przygotowania jedzenia dziecku używaj odrębnych akcesoriów. Np. tarki czy deski do krojenia, które użyte do przygotowania posiłków dla dorosłych mogą pozostać zanieczyszczone.
KOLACJA
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
DZIEŃ 2
ŚNIADANIE
Marchewkowe lane kluseczki
0,5 marchewki
2 płaskie łyżki mąki pszennej razowej
50ml wody
wykonanie:
Marchewkę umyj, obierz i pokrój na plasterki. Marchewkę ugotuj w wodzie i zmiksuj. Do marchewki dodaj mąkę i odrobinę wody, tak aby ciasto było w miarę gęste. W rondelku zagotuj wodę i wlewaj ciasto partiami lub nabieraj na łyżkę i kładź na wodzie.
II ŚNIADANIE
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
OBIAD
Zupka z cukinii
jajko ugotowanego na twardo
5 plasterków cukinii
1 mały ziemniaczek
1 mała pietruszka – korzeń
1 gałązka natki pietruszki
łyżeczka oliwy z oliwek lub masła
¾ szklanki wody
wykonanie:
Warzywa umyć, obrać i pokroić na kawałki (bez natki). Do garnuszka wlać wodę, dodać pokrojone warzywa i gotować do miękkości. Przelać do Bendera, dodać ugotowane oddzielnie żółtko z jajka, natkę pietruszki i oliwę. Zmiksować.
PODWIECZOREK
Deserek bananowy
składniki:
1 duży banan
2-3 łyżki wody
1 łyżka soku z cytryny
2 łyżki kleiku ryżowego
wykonanie:
Banana obrać ze skórki, pokroić w plasterki i włożyć do garnuszka. Dodać wodę, kleik ryżowy i mieszając gotować na małym ogniu 5-8 min. Zestawić na bok i poczekać aż przestygnie, dodać sok z cytryny. Deser można również podawać na zimno.
KOLACJA
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
DZIEŃ 3
ŚNIADANIE
Kasza manna z gruszką
składniki:
½ gruszki (ok.80g)
100ml wody + mleko modyfikowane (ilość wg. instrukcji na opakowaniu)
2 łyżki kaszy manny
wykonanie:
Gruszkę umyj i obierz ze skórki, zetrzyj na tarce. Przełóż do rondelka i podgrzewaj aż zmięknie i będzie miała gładką konsystencję. Zagotuj 100ml wody z kaszą manną i odstaw aż chwile przestygnie, dodaj mleko modyfikowane, wymieszaj. Przełóż kaszkę do miseczki i polej musem z gruszki.
II ŚNIADANIE
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
OBIAD
Kalafiorowa z rybką
składniki:
15g ugotowanego fileta z dorsza/ mintaja/morszczuka
ok. 3 różyczki kalafiora
1 mała pietruszka korzeń
kawałek selera – korzeń
¾ szklanki wody
łyżeczka masła lub oliwy z oliwek
wykonanie:
Warzywa dokładnie umyć, obrać i pokroić na kawałki. Do garnuszka wlać wodę, dodać warzywa i gotować do miękkości. Przełożyć do Bendera, dodać ugotowany filet ryby, masło i zblendować.
PODWIECZOREK
Kisiel malucha
składniki:
2 płaskie łyżki mąki ziemniaczanej
150 ml soku owocowego dla niemowląt
2 łyżki wody
wykonanie:
Do rondelka wlać sok i zagotować. W szklance wymieszać mąkę z wodą i dodać do soku mieszając. Podgrzewaj jeszcze chwile cały czas mieszając, aż zgęstnieje. Można podawać na zimno.
KOLACJA
Karmienie piersią lub mleko modyfikowane z dodatkiem kleiku bezglutenowego lub glutenowego (ok. 170-180ml)
Pamiętaj!
Zalecana porcja na posiłek dla 7 miesięcznego dziecka to 170-180ml.
Do picia podawać dziecku wodę, bez ograniczeń.
Jeżeli dziecko nie jadło jeszcze jakiś produktów, to wprowadzaj je pojedynczo (najlepiej w odstępie 2-3 dni) i w małych ilościach.
Nie podawaj produktów na które dziecko jest uczulone.
W razie gdyby dziecko było głodne, można dodać dodatkowy 6 posiłek tzw. „karmienie wieczorne” – np. karmienie piersią, mleko modyfikowane.
Dodatkiem do mleka modyfikowanego może być: kasza manna, kleik ryżowy, kaszka kukurydziana, kasza jaglana.
Rodzic decyduje, co dziecko zje, kiedy i jak jedzenie będzie podane. Dziecko decyduje, czy zje posiłek i ile zje.
Podobne jadłospisy można odnaleźć pod adresem https://ptbo.edu.pl/ pod którym opublikowano również przepisy i diety.
Przeczytaj również:
Jadłospis 9-miesięcznego dziecka
foto: Nadia Phaneuf / Foter / CC BY
przepisy przygotowała: mgr Iga Wójtowska
mgr Iga Wójtowska
Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku dietetyka, członkini Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków oraz Polskiego Towarzystwa Dietetyki Sportowej. W trakcie studiów praktykę zawodową zdobywała na oddziałach wielu warszawskich szpitali oraz w Instytucie Żywności i Żywienia. Swoją wiedzę stale poszerza i uaktualnia uczestnicząc w konferencjach związanych z odżywianiem, dietoprofilaktyką i dietoterapią. Obecnie poradnia dietetyczna JeszFresh
