Położna środowiskowa – kto to taki?
Położna środowiskowa jest odpowiedzialna za przygotowanie przyszłej mamy do porodu oraz za opiekę nad mamą i dzieckiem po porodzie. W praktyce oznacza to, że położna ma być wsparciem dla mamy na etapie ciąży i tuż po niej. Usługi położnej środowiskowej rozpisane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia są refundowane i są przywilejem dla przyszłych mam.
Położna środowiskowa – jak ją wybrać?
Procedury wyboru położnej środowiskowej zmieniły się w ostatnich latach. Wcześniej położną środowiskową wybierało się w przychodni dziecięcej po urodzeniu dziecka. Dziś, zgodnie z nowymi standardami opieki okołoporodowej – wyboru położnej powinniśmy dokonać jeszcze w czasie ciąży – między 21. a 26. tygodniem ciąży. Wszystko po to, by położna środowiskowa nie tylko oceniła nasz i dziecka stan po porodzie, ale też mogła nas do tego porodu przygotować. Spotkania z położną podczas ciąży mają charakter edukacyjny i są jak indywidualna szkoła rodzenia.
Wybór położnej środowiskowej można pozostawić na czas po porodzie, ale lepiej jest zadecydować w tej kwestii jeszcze w trakcie ciąży i tym samym zyskać dodatkowe wsparcie w tym okresie. By mieć możliwość spotkań z położną środowiskową w ciąży, najpóźniej do 21. tygodnia ciąży należy złożyć deklarację wyboru położnej w placówce, która ma podpisaną umowę z NFZ. Druk takiej deklaracji znajdziesz tutaj: http://www.nfz.gov.pl/dla-swiadczeniodawcy/pliki-do-pobrania/druki/ Jak wybrać położną? Możemy np. wejść na stronę https://swiatprzychodni.pl/ i wpisując frazę „położna (POZ)” odnaleźć położną i placówkę, do której należy. Tam należy udać się z deklaracją.
Jeśli nie zdążysz wybrać położnej środowiskowej w trakcie ciąży, możesz to zrobić tuż po porodzie np. podczas zgłaszania narodzin dziecka w wybranej przychodni dziecięcej, do której będzie należeć maluch (nie jest to jednak konieczność, by położna środowiskowa należała do tej samej placówki, co np. wybrany dla dziecka pediatra). Na wybór położnej nie mamy określonego czasu, ale pierwsza wizyta musi się odbyć w ciągu dwóch pierwszych dób od wyjścia ze szpitala, zatem nie należy tego odkładać w czasie.
Położna środowiskowa – kiedy i jak często przychodzi?
Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej z dnia 21 września 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1567) położna sprawuje opiekę w formie wizyt domowych. Przyszłej mamie przysługują następujące wizyty położnej środowiskowej:
- od 21 do 31 tygodnia ciąży jest to 1 wizyta w tygodniu (maksymalnie 10 wizyt),
- od 32 tygodnia ciąży do porodu – 2 wizyty w tygodniu (maksymalnie 16 wizyt).
Po narodzinach dziecka położna środowiskowa opiekuje się niemowlęciem do 2. miesiąca życia, a mamą dziecka do końca połogu, czyli do 42. dnia od porodu. Maksymalnie w ramach NFZ możemy skorzystać z sześciu takich wizyt po porodzie. Pierwsza wizyta po porodzie musi się odbyć w ciągu 48 godzin od opuszczenia szpitala.
Położna środowiskowa – jak wygląda wizyta patronażowa?
Wizyta położnej ma na celu: opiekę nad noworodkiem lub niemowlęciem, w tym obserwację i ocenę rozwoju fizycznego w zakresie adaptacji do środowiska zewnętrznego, stanu skóry i błon śluzowych, pępka, wydalin, wydzielin, rozwoju psychoruchowego, funkcjonowania narządów zmysłów. Położna ocenia odruchy noworodka, sposób oraz technikę karmienia, wykrywa objawy patologiczne, ocenia relację rodziny z dzieckiem, edukuje w zakresie pielęgnacji, karmienia, szczepień, badań profilaktycznych, opieki medycznej, socjalnej, laktacji, kontroli płodności. Nie ma ustalonego czasu na jedną wizytę położnej – wszystko zależy od harmonogramu jej pracy oraz potrzeb samej mamy.
Jak to wygląda w praktyce?
Położna na wizycie patronażowej przeprowadza wywiad z mamą dziecka, a następnie bada i ogląda noworodka. Powinna też zbadać mamę, choć często ten punkt bywa przez położne pomijany. Położna powinna sprawdzić, czy macica prawidłowo się obkurcza po porodzie, jak wygląda krocze po porodzie naturalnym, a jak rana po cesarskim cięciu. Jeśli założono mamie szwy nierozpuszczalne, położna może je zdjąć. Dobra położna środowiskowa to kopalnia wiedzy praktycznej, dlatego warto przed wizytą patronażową spisać sobie wszystkie nurtujące pytania i kwestie dotyczące połogu i dziecka. Położna powinna m.in. pokazać mamie, jak przystawiać dziecko do piersi i jak pielęgnować maluszka.
Położna środowiskowa – czy jej wizyta jest obowiązkowa?
W teorii wizyta patronażowa położnej to przywilej a nie obowiązek. Mama nie ma obowiązku umawiać się na taką wizytę z położną, jeśli nie czuje takiej potrzeby. Można też ograniczyć ilość wizyt i skorzystać tylko z niektórych spotkań. W praktyce bywa jednak różnie. Jeśli nie umówimy się wcześniej z wybraną położną, ta może nas niespodziewanie odwiedzić, bez zapowiedzi. Warto wiedzieć, że przysługuje nam możliwość zmiany położnej środowiskowej, jeśli wyrazimy taką wolę.
Położna środowiskowa – doświadczenia innych mam
Przeczytaj kilka wątków o położnej
środowiskowej z naszego facebookowego forum:
