Przyczyny
Za efektywną pracę systemu moczowego odpowiedzialne są między innymi mięśnie podstawy miednicy. To grupa mięśni envolujących i wspierających narządy wewnętrzne od strony dolnej, w obrębie miednicy – stąd nazwa. U kobiet mięśnie dna miednicy są bardziej narażone na uszkodzenia niż u mężczyzn. Wynika to z ich specyficznej budowy – u pań mięśnie otaczają dwa otwory, zamiast jednego, muszą być również bardziej elastyczne ze względu na macicę.
W efekcie ciąży i porodu może dojść do ich osłabienia, a w rezultacie do problemów z oddawaniem moczu. Najistotniejsze przyczyny to:
- Zmiany hormonalne: W okresie ciąży organizm produkuje hormon o nazwie relaksyna. Jest on niezbędny do rozluźnienia tkanek, aby poród mógł się odbyć. Ten sam mechanizm prowadzi jednak także do ich osłabienia.
- Rozciąganie mięśni dna miednicy podczas porodu: Poród naturalny wiąże się z rozciąganiem mięśni dna miednicy (MDM), aby pochwa mogła się rozszerzyć i pomieścić rodzące się dziecko. Jeżeli poród odbywa się poprzez cesarskie cięcie, część tego procesu również ma miejsce – ponieważ ciało przygotowuje się do porodu drogami natury. W rezultacie porodu cesarskiego również może dojść do niekontrolowanego oddawania moczu, ale ryzyko to jest większe po porodzie drogami natury.
- Uszkodzenie nerwów podczas porodu: W wyniku nacięcia krocza podczas porodu może dojść do uszkodzenia nerwów lub zwieracza cewki moczowej oraz uszkodzenia samych mięśni dna miednicy, w tym mięśni Kegla. Ryzyko jest mniejsze przy porodzie bez nacięcia, co nie oznacza, że zupełnie znika. Do uszkodzenia nerwów może niekiedy dojść również w czasie cesarskiego cięcia.
Czynniki ryzyka
Chociaż problem inkontynencji moczu może wystąpić po każdej ciąży i porodzie, istnieją okoliczności, które zwiększają to ryzyko. Oto najistotniejsze z nich:
- Ciężki poród: Mówimy tutaj o porodzie, który jest bardzo długotrwały i wyczerpujący (także dla mięśni!) albo przeciwnie, bardzo szybkim, w którym mięśnie miednicy nie mają czasu łagodnie się rozciągnąć. Również poród wywołany sztuczną oksytocyną, poród próżniowy lub z użyciem kleszczy zwiększają to ryzyko.
- Wielość porodów: Ryzyko niekontrolowanych wycieków moczu wzrasta wraz z liczbą porodów. Ma to miejsce dlatego, że MDM są już osłabione po poprzednich ciążach i porodach. Nawet jeśli dotąd wszystko było w porządku, a twoje mięśnie dna miednicy są dobrze utrzymane, kolejne dziecko może spowodować, że pojawi się nietrzymanie moczu po porodzie.
- Duża waga dziecka: Jeśli płód jest duży, zwłaszcza jeśli waży 4000 g lub więcej, wzrasta ryzyko osłabienia mięśni dna miednicy lub uszkodzenia nerwów i w rezultacie może się pojawić poporodowa inkontynencja moczu. W takiej sytuacji profilaktyka jest szczególnie ważna – ginekolog, położna lub fizjoterapeutka udzielą odpowiednich wskazówek.
Sposoby radzenia sobie z wysiłkowym nietrzymaniem moczu po porodzie
Być może wysiłkowe nietrzymanie moczu jest dla ciebie problemem od dłuższego czasu, ale myślałaś, że tak już musi być. Nic bardziej błędnego! Nawet jeśli od porodu upłynęło już kilka lat, możesz zmniejszyć lub nawet całkowicie zlikwidować problem niekontrolowanego oddawania moczu po ciąży. Jeżeli zdarza ci się przypadkowo oddawać pewną ilość moczu w sytuacjach nagłego wysiłku lub wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, takich jak kaszel, kichanie, podnoszenie ciężkiego przedmiotu, bieganie, skok, śmiech – to najprawdopodobniej borykasz się właśnie z WNM.
Inkontynencja może być leczona naturalnie, poprzez odpowiednie ćwiczenia oraz zdrowe nawyki, a w niektórych przypadkach także medycznie: farmakologicznie lub poprzez leczenie chirurgiczne. Częstymi metodami są także elektrostymulacja i biofeedback.
Naturalne metody leczenia: Najistotniejszą metodą leczenia problemów z oddawaniem moczu jest fizjoterapia. Pacjentka może udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego już w momencie, gdy zakończy się połóg.
- Ćwiczenia mięśni Kegla: Leczenie inkontynencji moczu rozpoczyna się od badania i diagnozy. Niezbędne jest badanie palpacyjne przez powłoki brzuszne i pochwę, niekiedy fizjoterapeuta wykonuje także USG mięśni. Następnie dobiera odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy – są to nie tylko mięśnie Kegla, ale ich kondycja też jest istotna. Uczy także, jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia. Najważniejsze jest regularne ćwiczenie według wskazówek specjalistki/specjalisty i okresowe wizyty w celu oceny postępu leczenia. W większości przypadków trzeba kontynuować ćwiczenia także później, żeby nie dopuścić do powrotu dolegliwości.
- Zdrowa dieta i nawyki związane z piciem: Może cię kusić, żeby ograniczać picie, ale to nie jest dobry pomysł. Jeśli układ moczowy ma prawidłowo funkcjonować, nie powinnaś się odwadniać; może to także doprowadzić do zapalenia układu moczowego, pogłębiającego problem. Pij około 2 l wody dziennie. Należy także zatroszczyć się o zdrową dietę, bogatą w warzywa i białko. MDM to mięśnie – a mięśnie muszą być odpowiednio odżywiane.
- Zdrowy tryb życia: Praca siedząca i brak aktywności nie sprzyjają zdrowym mięśniom miednicy mniejszej. Zadbaj o ruch, rozluźnianie bioder i brzucha. Nie noś ubrań uciskających brzuch, postaw na komfort. Uprawiaj swój ulubiony sport, ale skonsultuj go z fizjoterapeutą, żeby ewentualnie zmodyfikować treningi i zadbać bardziej o MDM.
Produkty higieniczne na objawy nietrzymania moczu
Na rynku dostępne są specjalistyczne produkty dla osób borykających się z problemem niekontrolowanego oddawania moczu. Ułatwiają one codzienne funkcjonowanie, chroniąc bieliznę przed przemoczeniem i nieprzyjemnym zapachem. Do nich zaliczają się wkładki urologiczne dla kobiet o różnym stopniu chłonności, co umożliwia dobór do indywidualnych potrzeb – od małych wkładek na sporadyczne popuszczanie kropelek aż po takie, które poradzą sobie z większym wypływem.
Jeśli nie chcesz korzystać z wkładek, może bardziej będzie ci odpowiadać wielorazowa bielizna absorbująca, która wygląda jak tradycyjna bielizna, ale pochłania zarówno mocz, jak i nieprzyjemne zapachy. Na średnią i dużą inkontynencję rekomendowane są majtki absorbujące – jednorazowe, cienkie pieluchomajtki, które komfortowo dopasowują się do ciała.
Wsparcie emocjonalne
Inkontynencja u kobiet to problem nie tylko fizyczny, ale także psychiczny. Myśl o tym, że w miejscu publicznym czy na randce może nam się zdarzyć zmoczyć bieliznę, nie tylko powoduje dyskomfort, ale może wręcz zahamować życie towarzyskie i zawodowe. Dlatego istotne jest poruszanie tego tematu w mediach, a także w rozmowach między bliskimi, co stanowi ważny element wsparcia.
Ważne jest zrozumienie, że nie jesteś z tym problemem sama – nawet jedna trzecia kobiet w twoim otoczeniu boryka się z tą samą dolegliwością. Prawdopodobnie mają podobne uczucia jak ty i też obawiają się o tym rozmawiać. Może poczucie solidarności sprawi, że poczujesz się lepiej. Szukaj wsparcia w społecznościach internetowych, na przykład w grupach tematycznych, i poza siecią – dobrym miejscem mogą być spotkania dla młodych mam, kręgi kobiet czy kluby mam.
Jeśli stresuje cię bycie w miejscach publicznych z powodu ryzyka zmoczenia ubrań, przede wszystkim zaopatrz się w bieliznę absorbującą lub wkładki urologiczne. Te produkty możesz nabywać online. Miej przy sobie zapasową wkładkę, a w torebce możesz mieć zmienne majtki. Na początku, zanim poczujesz się pewniej, umawiaj się z przyjaciółmi w miejscach, gdzie jest dostęp do toalety. W pracy możesz porozmawiać indywidualnie z zaufanym przełożonym tak, aby twoje miejsce pracy było bliżej łazienki.
Podsumowanie
Jak łatwo zauważyć, kwestia nietrzymania moczu w trakcie połogu i po porodzie może być skutecznie leczona i z reguły jest możliwe powrót do stanu sprzed ciąży. Wyciek moczu po porodzie, mimo że często występuje, nie jest normą i powinien być zdiagnozowany oraz podjęte powinny być odpowiednie środki, takie jak ćwiczenia czy terapia farmakologiczna. Nie krępuj się porozmawiać o tym z lekarzem i zapisz się na terapię uroginekologiczną.
Zanim terapia przyniesie efekty, nie musisz rezygnować z życia towarzyskiego czy zawodowego – są dostępne specjalne środki higieniczne dla osób z inkontynencją, które chronią bieliznę przed przemoczeniem i gwarantują, że nikt nie wyczuje nieprzyjemnego zapachu. Możesz prowadzić normalne życie, zachowując jednocześnie pełną dyskrecję w sytuacjach publicznych.
Artykuł powstał w ramach współpracy z marką TENA
