Moczenie nocne (enureza) jest główną oznaką problemów z kontrolowaniem pęcherza, a skutkiem tego zwykle jest mokre łóżko. Kiedy moczenie nocne powinno nas niepokoić? Jakie są objawy problemów z kontrolą pęcherza u dzieci? Jak się je leczy? No i w końcu – jakie mogą być tego przyczyny?
Nocne moczenie jest normalne w przypadku wielu małych dzieci – i często nie jest w ogóle uważane za problem zdrowotny – szczególnie, gdy występowało już u innych członków rodziny i jeśli nie występuje ono zbyt długo.
Jednak, kiedy moczenie nocne występuje u dzieci wieku 5 lat i starszych, może to być oznaką tego, że dziecko faktycznie ma problemy z kontrolowaniem pęcherza w nocy – czy to z powodu powolnego rozwoju fizycznego, choroby, czy jakiejkolwiek innej przyczyny.
Czy moje dziecko cierpi na moczenie nocne – objawy
Jeśli dziecku zdarzy się raz na jakiś oddać niekontrolowany mocz podczas snu nie znaczy od razu, że cierpi ono na moczenie nocne. O moczeniu nocnym w kategorii problemu mówimy wówczas, kiedy:
- dziecko moczy łóżko 2–3 razy w tygodniu przez 3 miesiące lub dłużej
- dziecko ponownie moczy łóżko po 6 miesiącach suchych nocy (kiedy oduczyło się siusiać w nocy i znów do niego wraca)
Co powoduje problemy z kontrolą pęcherza u dzieci?
Nawyki, takie jak zbyt długie trzymanie moczu i powolny rozwój fizyczny, powodują wiele problemów z kontrolą pęcherza u dzieci. Rzadziej, mogą to być problemy związane ze stanem zdrowia dziecka.
Kiedy powinno się udać z dzieckiem do lekarza?
Jeśli ty lub twoje dziecko martwicie się przypadkowym moczeniem bielizny lub pościeli i uważacie to za problematyczną dolegliwość, możecie wybrać się w tej sprawie do lekarza. Zbada on dziecko, oceni jego rozwój fizyczny oraz przyjrzy się problemom zdrowotnym, które występowały lub występują u twojego dziecka lub miały już miejsce w twojej rodzinie. Może również zalecić konsultację psychologiczną, gdyż niesłychanie często moczenie ma właśnie podłoże psychologiczne.
Koniecznie zabierz dziecko do lekarza, jeśli dokuczają mu takie symptomy, jak:
- objawy świadczące o infekcji pęcherza
- ból lub pieczenie podczas oddawania moczu
- mętny, ciemny, krwisty lub cuchnący mocz
- oddawanie moczu częściej niż zwykle
- silne pragnienie oddawania moczu, ale oddawanie tylko niewielkiej ilości moczu
- ból w dolnej części brzucha lub pleców
- płacz podczas oddawania moczu
- gorączka
- niepokój
- dziecko ma słaby strumień moczu, co może być oznaką wad wrodzonych w drogach moczowych
- twoje dziecko kontrolowało już potrzeby fizjologiczne, ale znów zaczęło się moczyć
Jeśli twoje dziecko ma objawy infekcji pęcherza lub nerek albo ma gorączkę bez wyraźnej przyczyny, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem. Szybkie podjęcie leczenia jest ważne, aby infekcja dróg moczowych nie powodowała poważniejszych problemów zdrowotnych.
Co powoduje moczenie w ciągu dnia u dzieci?
Problem moczenia, w rozumieniu nadmiernego lub niekontrolowanego oddawania moczu może wystąpić także w ciągu dnia.
Objawy świadczące o tym, że twoje dziecko może cierpieć na stan powodujący niekontrolowane moczenie w ciągu dnia obejmują:
- pilną potrzebę oddawania moczu, często z wyciekami moczu
- oddawanie moczu 8 lub więcej razy dziennie
- rzadkie oddawanie moczu – opróżnianie pęcherza tylko 2 do 3 razy dziennie
- niepełne oddawanie moczu – niepełne opróżnianie pęcherza podczas wizyt w łazience kucanie,
- skręcanie, krzyżowanie nóg lub siedzenie na piętach, aby uniknąć wycieku moczu
Moczenie bielizny w ciągu dnia u dzieci jest zwykle spowodowane:
- zbyt długim trzymaniem moczu
- zaparciami
- zaburzeniami w prawidłowej pracy pęcherza
- infekcjami pęcherza lub nerek
- problemami strukturalnymi w drogach moczowych
- problemami z nerwami
Gdy dzieci zbyt długo trzymają mocz, może to powodować problemy w funkcjonowaniu pęcherza lub pogarszać istniejące problemy.
Proces oddawania moczu
Jedną z najważniejszych rzeczy na temat oddawania moczu jest to, że proces ten nie podlega dobrowolnej kontroli. Poszczególne części i nerwy układu moczowego muszą działać zgodnie, aby wystąpiło skuteczne oddawanie moczu. Gdy mięśnie pęcherza kurczą się, zwieracz moczu rozluźnia się, umożliwiając przepływ moczu do cewki moczowej i opuszczenie ciała.
Komunikacja między grupami nerwowymi i mięśniowymi, które łączą pęcherz z mózgiem, jest bardzo skomplikowana.
Etapy rozwoju kontroli pęcherza:
- do ukończenia 18. miesiąca: dziecko nie jest świadome opróżniania pęcherza.
- 18–24 miesięcy: dziecko ma świadome uczucie opróżniania pęcherza.
- 2-3 lata: większość dzieci rozwija zdolność do dobrowolnego przerywania oddawania moczu i rozwijania odpowiednich umiejętności w zakresie toalety.
- 3-5 lat: większość dzieci osiągnęła już kontrolę oddawania moczu i jest sucha zarówno w dzień, jak i w nocy.
A może winne są problemy z pęcherzem?
Czasem bywa też tak, że przyczyną moczenia nocnego są problemy z pęcherzem.
Nadreaktywny pęcherz
Mięśnie pęcherza ściskają w niewłaściwym czasie, bez ostrzeżenia, powodując utratę moczu. Twoje dziecko może mieć silną, nagłą potrzebę oddania moczu. Może często oddawać mocz – 8 lub więcej razy dziennie.
Nieprawidłowe działanie mięśni
Mięśnie i nerwy pęcherza mogą nie działać płynnie. Gdy pęcherz opróżnia się, zwieracz lub mięśnie dna miednicy, mogą zbyt szybko odcinać przepływ moczu, zanim pęcherz opróżni się do końca. Mocz pozostały w pęcherzu może wyciec.
Moczenie nocne – przyczyny
Nocne moczenie często wiąże się z powolnym rozwojem fizycznym lub historią rodzinną moczenia. Istnieją badania, które potwierdzają, że może mieć ono charakter dziedziczny. Może mieć także podłoże emocjonalne, psychologiczne. Czasami do moczenia nocnego może doprowadzić choroba np. cukrzyca lub zaparcia.
W wielu przypadkach istnieje jednak więcej niż jedna przyczyna moczenia nocnego.
Co jeszcze może mieć wpływ na moczenie nocne?
Budowa i rozwój
Powolny rozwój fizyczny może spowodować, że dziecko będzie moczyło łóżko. Twoje dziecko może mieć np. mały pęcherz lub niedojrzały jeszcze układ nerwowy.
Produkcja zbyt dużej ilości moczu
Nerki twojego dziecka mogą wytwarzać zbyt dużo moczu w ciągu nocy, co prowadzi do przepełnienia pęcherza. Jeśli twoje dziecko nie obudzi się na czas, prawdopodobne zmoczy łóżko. Często ten nadmiar moczu w nocy jest spowodowany niskim poziomem naturalnej substancji zwanej hormonem antydiuretycznym (ADH).
Zaburzenia snu
Moczenie nocne może być oznaką, że twoje dziecko ma obturacyjny bezdech senny. W takim przypadku dodatkowo mogą wystąpić takie objawy jak:
- chrapanie
- oddychanie przez usta
- infekcje ucha i zatok
- suchość w jamie ustnej rano
- senność w ciągu dnia
Stres
Stres może czasami prowadzić do moczenia nocnego, a martwienie się o moczenie w ciągu dnia lub nocy, może tylko pogorszyć problem.
Wykorzystywanie seksualne
Wykorzystywanie seksualne może być czynnikiem, który może powodować u dzieci moczenie.
Inne objawy, które mogą wskazywać na wykorzystywanie seksualne, to:
- przewlekłe infekcje dróg moczowych
- wydzielina z powodu infekcji przenoszonej drogą płciową
- świąd lub ból pochwy
- częste wizyty u szkolnej pielęgniarki
- moczenie nocne, które powraca
Moczenie nocne – leczenia
W większości przypadków, regularne leczenie będzie w stanie wyleczyć moczenie nocne u twojego dziecka.
Możesz skorzystać z pomocy takich specjalistów, jak:
- Urologowie dziecięcy – to lekarze specjalizujący się w leczeniu dróg moczowych.
- Nefrologowie dziecięcy – to pediatrzy specjalizujący się w leczeniu nerek.
- Psychologowie dziecięcy i psychiatrzy dziecięcy, także leczą dzieci z enurezą nocną od strony zaburzeń o charakterze psychologicznym.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
- Przypominaj dziecku, że moczenie nocne nie jest niczyją winą
- Poinformuj je, że wiele dzieci ma ten sam problem
- Nie należy karać ani zawstydzać dziecka za to, że moczą się w nocy
- Upewnij się, że rodzeństwo twojego dziecka nie śmieje się z niego, że moczy łóżko
- Zachowuj łagodne podejście po każdym epizodzie moczenia
- Wzmocnij wszelkie wysiłki podejmowane przez dziecko, aby pomóc mu w wyeliminowaniu moczenia (np. pomóż mu pościelić na nowo łóżko lub zanieść mokrą pościel do prania)
Moczenie nocne – leczenie farmakologiczne
Istnieje niewielka liczba leków, które lekarze stosują w leczeniu moczenia nocnego u dzieci. O ich podaniu decyduje oczywiście lekarz, jeśli jest zasadność ich stosowania. Niektóre np. pomagają to nerkom produkować mniej moczu. Są dosyć inwazyjne, dlatego o ich podaniu zawsze decyduje lekarz.
Ważne!
Pamiętajmy, że w większości przypadków, dzieci celowo nie moczą łóżka. Moczenie nocne nie jest ani winą dziecka ani rodzica. Nikt więc nie powinien się go wstydzić ani nikogo o nie obiwiniać. Najważniejsze jest, aby porozmawiać z lekarzem i opracować plan rozwiązania tego problemu. Aktywne podejście i pełne zaangażowanie może pomóc w zaradzeniu tej krępującej sytuacji.
Autor: Anna Borkowska
