Bardzo częstym pytaniem rodziców jest: kiedy po raz pierwszy powinni się wybrać z dzieckiem do ortodonty. Odpowiedź na to pytanie brzmi: najlepiej zrobić to, gdy dziecko ma 6–7 lat.
Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o pierwszej wizycie u ortodonty? Oto najważniejsze informacje.
Jak przebiega pierwsza wizyta dziecka u ortodonty?
Podczas takiej konsultacji ortodonta sprawdza nie tylko stan uzębienia i zgryzu małego pacjenta, ale przeprowadza także wywiad z rodzicem na temat nawyków i przyzwyczajeń dziecka. Pyta się również o inne czynniki, które mogą powodować wady zgryzu.
Najczęstsze pytania, które zawsze zadaję podczas pierwszej wizyty dziecka.
▪ Czy dziecko oddycha nosem czy buzią?
Oddychanie buzią powoduje zwężenie górnej szczęki lub zgryz otwarty.
▪ Czy wszystko jest w porządku z migdałkami? Czy laryngolog nie stwierdził przerostu migdałków?
Przerost migdałków często uniemożliwia oddychanie przez nos i wymusza oddychanie buzią, co prowadzi do wady zgryzu.
▪ Czy dziecko ma wadę wymowy? Czy wymawia literę „R”?
Wada wymowy może wskazywać na nieprawidłową budowę języka, a konkretnie – wędzidełka języka.
▪ Czy dziecko jest w trakcie leczenia logopedycznego? Jeśli tak, to z jakiego powodu?
Przyczyną leczenia logopedycznego może być: wada wymowy, nieprawidłowe układanie języka, wypychanie języka lub też nieprawidłowe połykanie, podczas którego dziecko wypycha język do przodu, co powoduje powstawanie zgryzu otwartego. Ortodonci mogą wspomagać leczenie logopedyczne specjalnymi środkami.
▪ Czy dziecko ssie lub ssało palec?
Ssanie palca powoduje tyłozgyz lub zgryz otwarty, a także zwężenie szczęki i nieprawidłowy rozwój szczęki.
▪ Czy dziecko obgryza paznokcie, ołówki itp.?
Może to doprowadzić do uszkodzenia mechanicznego zębów, i wpływać na prawidłowy wzrost zębów stałych.
▪ Jaka jest dieta dziecka?
Dieta dziecka powinna zawierać produkty twarde, takie jak: chleb ze skórką, jabłka ze skórką czy marchewki. Gryzienie twardych pokarmów stymuluje rozwój szczęk. Natomiast dzieci, które unikają gryzienia twardych pokarmów, mają często problem z miejscem na zęby stałe, które są stłoczone, ponieważ szczęki nie rozwijają się prawidłowo.
Jeśli odpowiednio wcześnie wyeliminujemy wyżej wymienione nawyki, wzrasta szansa, że zgryz dziecka będzie się rozwijać prawidłowo.
Historie różnych przypadków u pacjentów
Kilka przykładów z mojej praktyki, dlaczego nie warto odkładać pierwszej wizyty u ortodonty – wymienia dr Anna Stach, ortodonta
Torbiel
Często podczas pierwszej wizyty o ortodonty wykonywany jest pantomogram, czyli zdjęcie rentgenowskie całej szczęki. Pantomogram pozwala nam wykryć ewentualne nieprawidłowości – np. zęby dodatkowe, brak zawiązków zębów stałych, torbiele – i szybko zareagować. Podam tu przykład 7-letniej dziewczynki, u której dzięki zdjęciu pantomograficznemu wykryłam ogromną torbiel w dolnej szczęce, która groziła utratą dwóch zębów stałych (były one już prawie w środku torbieli) oraz złamaniem dolnej szczęki. Na szczęście udało się usunąć torbiel i uratować zęby.
Ssanie kciuka
Warto też wspomnieć o pacjentce, która zgłosiła się do ortodonty dopiero w wieku 16 lat. Aż do 15. roku życia ssała ona palec, co spowodowało znaczną deformację górnej szczęki. W tym przypadku nie wystarczyła korekta ortodontyczna, konieczna była ingerencja chirurga – operacja szczęki w znieczuleniu ogólnym, aby skorygować tak znaczną deformację. Gdyby pacjentka już w dzieciństwie porzuciła nawyk ssania palca, to operacja szczęki nie byłaby konieczna.
Problemy z wymową
Siedmioletni chłopiec został skierowany do mnie przez logopedę – miał dużą wadę wymowy. Podczas badania okazało się, że dziecko w ogóle nie może ruszać językiem z powodu nasilonego przerostu wędzidełka języka. Chłopiec chodził do logopedy już 3 lata, ale leczenie nie dawało żadnych efektów. Skierowałam go na podcięcie wędzidełka języka – po zabiegu nie było już konieczne leczenie logopedyczne.
Problemy z wyrzynaniem się zębów stałych
Siedmioletnia dziewczynka, przyszła z mamą, zaniepokojoną, że jedna górna jedynka córki ładnie i prosto stoi w łuku zębowym, a drugiej nie widać. Po wykonaniu pantomogramu okazało się, że dziewczynka ma ząb dodatkowy, który blokuje wyrzynanie się drugiej jedynki. Po usunięciu zęba dodatkowego u dentysty w ciągu 6 miesięcy druga jedynka wyrżnęła się prawidłowo.
Z kolei inna pacjentka zgłosiła się do mnie dopiero w wieku 18 lat, ponieważ nie zeszła jej górna jedynka do łuku zębowego, a stomatolog zrobił jej sztuczny ząb w miejscu szpary. Zastosowałam aparatu stały i próbowałam uszeregować tzw. ząb zatrzymany w dziąśle i w kości szczęki do łuku zębowego, ale nie udało się tego zrobić – im pacjent jest starszy, tym szanse powodzenia są mniejsze. Górną jedynkę zatrzymaną trzeba było usunąć, a pacjentka użytkuje teraz most protetyczny, ponieważ implantolog stwierdził, że nie ma odpowiednich warunków, aby wszczepić implant. Wczesna interwencja ortodonty (w wieku 6–7 lat) z dużym prawdopodobieństwem pozwoliłaby uniknąć tej sytuacji.
W jakich sytuacjach należy się zgłosić do ortodonty wcześniej?
▪ Dziecko straciło ząb mleczny/zęby mleczne na skutek wypadku albo został on/zostały one usunięte przez dentystę z powodu próchnicy lub znacznego zniszczenia zęba.
Dziecko dostaje wtedy u ortodonty ruchomy aparat zakładany na noc do spania, aby nie doszło do przesunięcia się pozostałych zębów i zamknięcia szpary, ponieważ należy trzymać miejsce dla zęba stałego.
▪ Dziecko ssie palec.
▪ Dziecko sepleni.
▪ Dziecko jest w trakcie leczenia logopedycznego.
▪ Dziecko trzyma buzię cały czas otwartą i oddycha buzią.
▪ W rodzinie są przypadki operacji szczęk spowodowanych progenią, czyli znacznym wysunięciem dolnej szczęki do przodu.
Wczesne leczenie ortodontyczne daje szansę uniknięcia operacji po 18. roku życia.
▪ Dziecko ma bardzo wysuniętą do przodu bródkę.
▪ Dziecko ma zapadniętą okolicę pod nosem.
▪ Dziecko zostało skierowane do ortodonty przez higienistkę stomatologiczną, dentystę, pediatrę, logopedę lub laryngologa.
Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, to najlepiej udać się na wizytę, aby je rozwiać. Lepiej zapobiec rozwojowi wad zgryzu prostymi metodami.
autor: lek. dent. Anna Stach, specjalista ortodonta
