Rozmowa z dzieckiem o seksualności może być trudna i stresująca dla wielu dorosłych. Może to wynikać z braku własnej wiedzy, niepewności, wstydu lub obaw przed reakcją dziecka. Niektórzy dorośli mogą też uważać, że rozmowa o czymś takim jest nieodpowiednia lub niepotrzebna dla dzieci, albo że wystarczy jednorazowe wyjaśnienie podstawowych faktów.
Tymczasem eksperci zalecają, aby rozmowa o seksualności była prowadzona w sposób ciągły i dostosowany do wieku i potrzeb dziecka. Nie chodzi tu tylko o przekazywanie informacji biologicznych czy medycznych, ale także o kształtowanie postaw i wartości związanych z seksualnością, takich jak szacunek, odpowiedzialność, bezpieczeństwo czy przyjemność. Dyskusja o seksualności jest także okazją do budowania więzi i zaufania między dorosłym a dzieckiem oraz do wspierania jego rozwoju osobistego i społecznego.
Jak więc rozmawiać z dzieckiem o seksualności? Oto kilka porad, które mogą pomóc w przygotowaniu i przeprowadzeniu takiej rozmowy.
Zacznij wcześnie
Nie ma jednego właściwego momentu na rozpoczęcie rozmowy z dzieckiem o seksualności. Każde dziecko jest inne i ma swoje tempo rozwoju i dojrzewania. Niektóre dzieci mogą zadawać pytania już w wieku przedszkolnym, inne mogą być bardziej nieśmiałe lub nieświadome. Ważne jest jednak, aby nie zwlekać z rozmową do czasu dojrzewania lub pierwszych doświadczeń seksualnych dziecka.
Eksperci radzą, aby zacząć rozmawiać z dzieckiem o seksie już od najmłodszych lat. Można to robić poprzez nazywanie części ciała właściwymi nazwami, wyjaśnianie różnic między dziewczynkami a chłopcami, opowiadanie o tym skąd się biorą dzieci czy uczenie szacunku do własnego i cudzego ciała. W ten sposób budujemy podstawy dla dalszej edukacji seksualnej i pokazujemy dziecku, że seksualność jest naturalną i normalną częścią życia.
Bądź otwarta/y i szczera/y
Rozmowa z dzieckiem o seksualności wymaga otwartości i szczerości ze strony dorosłego. Nie należy unikać trudnych tematów, bagatelizować pytań czy kłamać na rzecz wygody. Dziecko powinno mieć poczucie, że może się zwrócić do dorosłego ze swoimi wątpliwościami i problemami i że zostanie wysłuchane i zrozumiane. Dorosły powinien odpowiadać na pytania dziecka w sposób prosty i jasny, nie wprowadzając zbędnych szczegółów lub ocen. Jeśli dorosły nie zna odpowiedzi na pytanie dziecka lub czuje się niepewnie, powinien to przyznać i zaproponować poszukanie informacji razem z dzieckiem.
Dostosuj się do wieku i potrzeb dziecka
Taka rozmowa powinna być prowadzona w sposób odpowiedni do jego wieku i poziomu rozwoju. Nie należy zasypywać dziecka informacjami, których nie jest w stanie zrozumieć lub przyswoić. Zamiast tego należy dostosować treść i formę rozmowy do jego zainteresowań, pytań i emocji. Dorosły powinien obserwować dziecko i reagować na jego sygnały. Jeśli dziecko jest znudzone, zawstydzone lub przestraszone, należy zmienić temat lub zakończyć rozmowę. Jeśli dziecko jest ciekawe, zaciekawione lub podekscytowane, należy kontynuować rozmowę i zachęcać do zadawania pytań.
Wykorzystaj różne źródła informacji
Rozmowa z dzieckiem o seksie nie musi być ograniczona do słów. Można wykorzystać różne źródła informacji, takie jak książki, filmy, gry czy zabawki. Ważne jest jednak, aby sprawdzać wiarygodność i jakość tych źródeł i wybierać te, które są dostosowane do wieku i potrzeb dziecka. Dorosły powinien towarzyszyć dziecku w korzystaniu z tych źródeł i pomagać mu w interpretowaniu i ocenianiu informacji. Można też zachęcać dziecko do dzielenia się swoimi opiniami i spostrzeżeniami na temat tego, co widzi czy słyszy.
Szukaj naturalnych okazji do rozmowy
Dyskusja z dzieckiem o seksualności nie musi być zaplanowana ani formalna. Można szukać naturalnych okazji do rozmowy w codziennym życiu, np. podczas oglądania filmu, spaceru po parku czy zabawy lalkami. Ważne jest, aby nie ignorować ani nie odkładać na później pytań czy komentarzy dziecka na temat seksualności. Zamiast tego należy traktować je jako szansę na nawiązanie dialogu i przekazanie wartościowych informacji.
Buduj pozytywny obraz seksualności
Rozmowa powinna być prowadzona w sposób pozytywny i afirmujący. Nie należy używać słów obraźliwych, pejoratywnych czy straszących. Zamiast tego należy używać słów neutralnych, szanujących i ciepłych. Nie należy też przedstawiać seksualności jako czegoś zakazanego, brudnego czy grzesznego. Zamiast tego należy przedstawiać seksualność jako coś naturalnego, pięknego i przyjemnego. Nie należy też narzucać dziecku własnych poglądów czy oczekiwań na temat seksualności. Zamiast tego należy szanować jego indywidualność, wybory i granice.
Ucz dziecko na temat zdrowia i bezpieczeństwa seksualnego
Rozmowa z dzieckiem o seksualności powinna zawierać także informacje o zdrowiu i bezpieczeństwie seksualnym. Należy edukować dziecko w temacie: higieny intymnej, antykoncepcji, chorób przenoszonych drogą płciową, gwałtów i molestowania seksualnego. Należy także uczyć dziecko o swoich prawach i obowiązkach w sferze seksualnej, takich jak prawo do odmowy, zgody, poufności czy poszanowania. Naucz dziecko odpowiedzialności za siebie i innych w sferze seksualnej.
Wspieraj rozwój emocjonalny i społeczny dziecka
Rozmowa z dzieckiem powinna być także okazją do wspierania jego rozwoju emocjonalnego i społecznego. Trzeba pomagać dziecku w nazywaniu i wyrażaniu swoich uczuć, potrzeb i pragnień. Należy także wspierać je w budowaniu pozytywnego obrazu siebie i swojej seksualności. Pomagaj dziecku w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi. I naucz je jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami i konfliktami związanymi z seksualnością.
Taka rozmowa może być trudna i stresująca, ale jest także cenna i korzystna dla obu stron. Może przynieść wiele korzyści dla dziecka, takich jak lepsza wiedza, większa pewność siebie, zdrowsze zachowania czy lepsze relacje z innymi ludźmi. Może też przynieść wiele korzyści dla dorosłego, takich jak lepsza więź z dzieckiem, większe zaufanie, lepsze zrozumienie czy większa satysfakcja.
foto: canva
