Angina u dziecka – objawy, powikłania, leczenie

Może nie zdajesz sobie sprawy, ale lato, które zazwyczaj kojarzone jest z witalnością i zdrowiem, może sprzyjać zapadaniu na infekcje wirusowe i bakteryjne. Jedną z nich jest angina, która dotyka zwłaszcza ludzi młodych i dzieci. Jeśli nie jest leczona, daje mnóstwo, różnych powikłań. Jeśli chcemy, żeby okres wakacyjny pozostawił w naszym dziecku piękne wspomnienia, musimy wiedzieć jak ustrzec je przed anginą, a gdy już się pojawi, jak ją zwalczyć. 

Angina – czym jest ta choroba i jak się objawia?

Angina to ostry stan zapalny migdałków oraz sąsiednich narządów limfatycznych, występujących w błonie śluzowej jamy ustnej i gardła. Migdałki mają za zadanie ochraniać górne drogi oddechowe przed różnego rodzaju zarazkami, znajdującymi się we wdychanym powietrzu. Niestety w momencie osłabienia organizmu, ich funkcja ochronna może okazać się niewystarczająca, przez co może dojść do infekcji. Przykładem jest sytuacja, kiedy latem organizm z jednej strony może być osłabiony wysokimi temperaturami, z drugiej zaś jego ochładzaniem, np. poprzez picie chłodnych napojów czy ustawianiem klimatyzacji na najniższą temperaturę. Angina u dzieci występuje najczęściej między trzecim a dziesiątym rokiem życia, przy czym najostrzej przebiega ona u przedszkolaków.

Angina u dziecka – przyczyny

Angina jest chorobą zakaźną. Przenosi się drogą kropelkową, osoby zdrowe zarażają się przez bezpośredni kontakt z chorym lub nosicielem. Chorobę wywołują wirusy lub bakterie – najczęściej paciorkowce, w dalszej kolejności gronkowce, dwoinki zapalenia płuc, Escherichia coli. W przypadku, gdy podłożem anginy są wirusy, jej przebieg jest znacznie łagodniejszy a powikłania są rzadkie i niegroźne. Gdy przyczyną zakażenia są bakterie, konieczne jest specjalistyczne leczenie – choroba może wywołać wiele, różnych komplikacji. Tu liczy się również czas – angina paciorkowca może rozwinąć się w ekspresowym tempie kilku godzin.

Angina – co powinno nas zaniepokoić?

• Choroba przeziębieniowa (wirusowa) – jej przyczyną jest infekcja ryno- i koronawirusami, wirusami RSV (wirus syncytialnego układu oddechowego) oraz paragrypy. Typowe objawy w niej występujące to: wyciek wydzieliny z nosa, kichanie, drapanie i ból gardła, chrypka, kaszel, gorączka. U niektórych dzieci występuje biegunka oraz zapalenie spojówek. Dolegliwości ustępują zwykle w ciągu 7-10 dni. Zdecydowana większość zapaleń na tym tle, dotyka dzieci od  3. do 6. roku życia.
• Angina paciorkowca. Najbardziej typowe objawy infekcji wywoływanej przezpaciorkowce obejmują: silny ból gardła i trudności w przełykaniu, wysoka gorączka (ponad 38^o C) oraz dreszcze, zaczerwienienie i obrzęk migdałków, powiększenie oraz tkliwość węzłów chłonnych. Dodatkowo u pewnej części chorych występują bóle głowy i brzucha, nudności oraz wymioty. U małych dzieci, zwłaszcza niemowląt, angina może dać zaostrzone objawy, takie jak: podwyższenie temperatury ciała do 40^o C, utratę apetytu, śluzowate stolce, drgawki. Angina paciorkowca zazwyczaj trwa 5–7 dni. Nawrót występuje u ok. 20–30% dzieci w okresie 3 miesięcy.

Rozpoznanie anginy

Rozpoznanie charakteru choroby ustala się na podstawie podawanych dolegliwości i badania przedmiotowego gardła, jamy ustnej oraz węzłów chłonnych. By poznać źródło anginy, należy wykonać również niezbędne badania:

• Wymaz z gardła. Za pomocą wymazówki z bawełnianą końcówką pobiera się z gardła, języczka i migdałków próbkę do badania. Materiał zostaje przesłany do laboratorium bądź poddany analizie, w miejscu przyjęcia, za pomocą tzw. strep A testu. Pobranie wymazu z gardła jest metodą prostą i bezbolesną, nie wymaga dużo czasu.
• Badanie mikrobiologiczne w laboratorium. W badaniu wykonywany jest posiew mikrobiologiczny oraz z hodowli drobnoustrojów. Jeśli wymaz z gardła zawierał bakterie, są one identyfikowane, co daje gwarancję, że infekcja jest spowodowana zakażeniem bakteryjnym. Czas oczekiwania na wyniki wynosi od 2 do 5 dni, co niestety powoduje opóźnienie w rozpoznaniu choroby, zwiększając przy tym potencjalną zakaźność chorego. Z tego powodu, mimo swej dokładności, metoda ta jest rzadko używana.
• Testy z krwi. Jeśli dziecko ma nawracające anginy, alternatywą mogą być testy z krwi. Są dokładniejsze od wymazu z gardła i pozwalają precyzyjnie określić, co wywołuje chorobę.

Leczenie anginy

Leczenie anginy o podłożu wirusowym jest objawowe. Lekarz przepisuje środki przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne, z uwzględnieniem preparatów mających działanie miejscowe na błonę śluzową gardła. Specyfiki te są połączeniem substancji aktywnych, które działają antyseptycznie (przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie), miejscowo znieczulająco oraz przeciwzapalnie. Przy tym zmniejszają przekrwienie, rozrzedzają śluz, hamują odruch kaszlu oraz minimalizują ból podczas połykania. Angina na tle bakteryjnym wymaga zastosowania antybiotykoterapii w postaci doustnej lub domięśniowej.

Domowe sposoby pomocne przy anginie

Choremu dziecku możemy ulżyć na kilka sposobów. Poznaj najważniejsze z nich.

• Aby zapobiec odwodnieniu organizmu podawaj maluchowi lekko ciepłe herbatki owocowe, ziołowe lub wodę z miodem i cytryną bądź z dodatkiem syropu z malin.
• Ból gardła złagodzą ziołowe syropy o działaniu przeciwzapalnym. Starsze dzieci powinny płukać gardło naparem z szałwii i rumianku bądź wodę z solą. 
• Kilkulatek może ssać tabletki ziołowe (pobudzają wydzielanie śliny i obkurczają naczynia krwionośne). Alternatywnie możesz dać dziecku do ssania łyżeczkę miodu z kilkoma kroplami soku z cytryny.
• Podawaj dziecku potrawy półpłynne i rozdrobnione, przy czym wskazana jest tu lekka dieta, z dużą ilością białka. Unikaj podawania dań kwaśnych i pikantnych.
• Dopóki maluch ma gorączkę, powinien pozostać w łóżku, zaś po jej ustąpieniu, jeszcze 2-3 dni przebywać w domu.
• Nie wolno kończyć kuracji w momencie poprawy stanu zdrowia chorego. Odstawienie leków, gdy dziecko poczuje się lepiej, może spowodować nawrót choroby ze zdwojoną siłą!

Powikłania po anginie

Zapalenie migdałków może przyczynić się do przeróżnych komplikacji. Do najczęstszych z nich należą powikłania o charakterze miejscowym: ropień okołomigdałkowy, ropień przestrzeni przygardłowej, zakrzepowe zapalenie żyły szyjnej wewnętrznej, oraz ogólnym: sepsa, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie nerwów, wystąpienie ropni wewnątrzczaszkowych, posocznica, zapalenie wsierdzia. 

Jak ustrzec dziecko przed anginą?

Wiele z powikłań, które pozostawia po sobie angina, ma charakter ostry i przewlekły. Z tego powodu należy zrobić wszystko, co jest możliwe, aby ustrzec pociechę przed zakażeniem. Oto kilka praktycznych porad:

• Zadbaj o to, żeby wszelkie ogniska infekcji, które są umiejscowione blisko migdałków – stany zapalne zatok, uszu i zębów, zostały wyleczone. 
• Dbaj o odporność pociechy: podawaj mu jedzenie z dużą ilością warzyw i owoców, namawiaj do lekkiego wysiłku fizycznego lub uprawiania sportu. 
• Pilnuj, żeby dziecko nie narażało się na szoki termiczne. Nie pozwalaj mu wskakiwać do zimnej wody, gdy jest spocone lub wcześniej wygrzewało się na słońcu; nie dawaj do picia zimnych napojów i pokarmów w gorące dni.
• Wyrabiaj w dziecku dobre nawyki, np. mycia rąk – to na nich najszybciej gromadzą się drobnoustroje. 
• Nie kupuj lodów, które mają zniekształcone opakowania oraz są miękkie – może to wskazywać na ich wcześniejsze rozmrożenie. 
• Pamiętaj, że anginą bardzo łatwo się zarazić – wystarczy użyć szklanki, z której wcześniej pił chory. Dbaj zatem o to, żeby dziecko nie miało kontaktu z osobą, która jest chora.

autor: Kamila Kopczyńska
foto: canva.com