Czym jest mamoza i czym się objawia?
Mamoza to potoczne określenie stanu, w którym dziecko silnie uzależnia się od mamy i nie chce się z nią rozstawać. Jest to forma lęku separacyjnego, czyli fizjologicznej i przejściowej reakcji dziecka na oddzielenie od osoby bliskiej i bezpiecznej. Lęk separacyjny pojawia się u dzieci w różnym wieku, najczęściej między 8. a 18. miesiącem życia oraz między 2. a 4. rokiem życia.
Mamoza objawia się tym, że dziecko:
- płacze i protestuje przy każdej próbie oddania go w ręce taty lub innego opiekuna;
- domaga się ciągłej obecności i uwagi mamy;
- śledzi każdy ruch mamy i panikuje, gdy jej nie widzi;
- nie chce bawić się samodzielnie ani z innymi dziećmi;
- nie chce spać bez mamy lub budzi się w nocy i woła ją;
- nie chce jeść bez mamy lub traci apetyt;
- staje się nerwowe, drażliwe lub agresywne.
Czym jest lęk separacyjny i dlaczego się pojawia?
Lęk separacyjny jest naturalnym i fizjologicznym objawem rozwoju dziecka. Pojawia się wtedy, gdy dziecko zdaje sobie sprawę z tego, że jest osobną istotą od mamy i że może ją stracić lub zostać przez nią porzucone. Jest to związane z dojrzewaniem umysłu dziecka i jego zdolnością do rozumienia pojęcia trwałości przedmiotu, czyli tego, że coś istnieje nawet wtedy, gdy nie jest widoczne.
Lęk separacyjny jest także wyrazem silnej więzi emocjonalnej między dzieckiem a mamą, która jest jego pierwszym i najważniejszym punktem odniesienia. Mama zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa, komfortu i akceptacji. Dziecko boi się więc utraty tej bliskości i szuka jej potwierdzenia.
Lęk separacyjny może być nasilany przez różne czynniki, takie jak:
- zmiany w życiu rodzinnym lub codziennym rytmie (np. przeprowadzka, narodziny rodzeństwa, rozpoczęcie przedszkola);
- stres lub napięcie w rodzinie (np. kłótnie, choroba, rozwód);
- nadmierna ochrona lub nadopiekuńczość ze strony mamy;
- brak stałości lub rutyny w opiece nad dzieckiem;
- brak dostatecznego kontaktu lub zaangażowania ze strony taty.
Jak radzić sobie z mamozą u dziecka?
Mamoza u dziecka może być trudna do zniesienia dla rodziców, ale nie jest niebezpieczna ani nieprawidłowa. Jest to etap, który z czasem mija i nie wpływa negatywnie na rozwój dziecka. Nie należy więc karać ani zmuszać dziecka do rozstania z mamą, gdyż to tylko pogłębi jego lęk i niepokój. Zamiast tego należy stosować następujące zasady:
- Zapewnić dziecku stałość i rutynę w opiece nad nim. Dziecko powinno wiedzieć, kto się nim zajmuje, kiedy i gdzie. Należy unikać częstych zmian opiekunów lub miejsc pobytu dziecka.
- Przygotować dziecko do rozstania z mamą. Dziecko powinno być informowane o tym, kiedy mama wyjdzie, gdzie pójdzie i kiedy wróci. Należy unikać niespodziewanych wyjść lub długich pożegnań. Lepiej jest po prostu powiedzieć dziecku „do widzenia” i wyjść spokojnie.
- Pozostawić dziecku coś, co przypomina mu o mamie. Może to być pluszak, kocyk, zdjęcie lub inny przedmiot, który kojarzy się dziecku z mamą i daje mu poczucie bezpieczeństwa.
- Wspierać kontakt dziecka z tatą. Tata powinien spędzać z dzieckiem jak najwięcej czasu i bawić się z nim w sposób aktywny i ciekawy. Tata powinien także brać udział w codziennych czynnościach związanych z opieką nad dzieckiem, takich jak karmienie, ubieranie, kąpanie czy usypianie. Tata powinien także okazywać dziecku ciepło, miłość i akceptację.
- Zachęcać dziecko do samodzielności i nawiązywania relacji z innymi ludźmi. Dziecko powinno mieć możliwość bawienia się samemu lub z innymi dziećmi, pod warunkiem, że czuje się przy tym dobrze i bezpiecznie. Dziecko powinno także mieć kontakt z innymi opiekunami, takimi jak dziadkowie, ciocie czy nianie, którzy są dla niego życzliwi i troskliwi.
- Zwracać uwagę na własne emocje i potrzeby. Rodzice powinni dbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne, odpoczywać i relaksować się. Rodzice powinni także utrzymywać dobre relacje ze sobą i ze swoim partnerem, rozmawiać o swoich problemach i szukać wsparcia.
